دکتر یونس مرادی
پزشک عمومی
این مقاله تایید شده است اما تنها جنبه اطلاع رسانی دارد.
✚ هشدار: تجويز و تعيين دوز دارو به عهده پزشک معالج می باشد و مجله سلامت هيچگونه مسئوليتی در خصوص مصرف خودسرانه دارو ندارد.

آتروپین

atropine
نام های تجاری آتروپین :
atropair , atrosulf , isopto atropine , minims atropine , atropisol , datopin , dicatro , atromil
لیست کامل اطلاعات دارویی آتروپین

آتروپین

  • نام لاتین: atropine
  • نام فارسی: آتروپین
  • مصرف در حاملگی: C
  • گروه درمانی – دارویی: پاراسمپاتیک آنتی‌ موسکارینی‌، آلکالوئید بلادونا – واگولیتیک‌، ضد آریتمی

اشکال دارویی:

آمپول Inj: 0.5mg/ml, 2mg/0.8ml, 10mg/10ml, 20mg/2ml

قرص Tab: 0.5mg

پماد چشمی Ophth. oint: 1%

قطره چشمی Sterile Eye Drops: 0.5%, 1%


فارماکوکینتیک – دینامیک ، مکانسیم اثر:

داروی آنتی‌ کولینرژیک جهت کاهش حرکات (‌تونونیسیته عضلات صاف‌) دستگاه گوارش‌، دستگاه ادراری و صفراوی و اثرات ضد ترشحی‌.

ممانعت از اثـرات مـوسکارینی اسـتیل‌کولین در مـحل‌های  پس‌ سـیناپسی رشته‌های عصبی پاراسمپاتیک مثلا در عضلات صاف‌، غدد تـرشحی و CNS مـمانعت از تـرشح بـزاق‌، ترشحات برونشی و تعریق با دوزهای پایین‌، گشادشدن مردمک‌، افزایش ضربان قلب (‌اثرات واگولیتیک‌)‌، برهـم‌خوردن تطابق چشـم با دوزهای متوسط و کاهش حرکات دستگاه‌ گوارش و دستگاه ادراری با دوزهای بالا و ممانعت از ترشح اسید معده با دوزهای خیلی بالا.

مورد استفاده در مسمومیت با ترکیبات ارگانوفسفره و گازهای عصبی و پادزهر مسمومیت‌های قارچی (‌مثل Amanita muscarial) جذب گوارشی‌. پاکسازی سریع از خون‌. توزیع در بدن‌. عبور از سد خونی مغزی .BBB متابولیزاسیون ناقص‌کبدی‌. دفع‌کلیوی‌. نیمه عمر حدود ۴ ساعت‌. عبور از جفت و ترشح با مقادیرکم در شیر مادر. یونیزاسیون نمکهای‌کواترنر مـانند methonitrate در مایعات بدن‌، نامحلول در چربی و غیرقابل عبور از .BBB


مصرف برحسب اندیکاسیون:

  • ایست قلبی و برادی‌ کاردی سینوسی
  • قبل از بیهوشی برای‌ کاهش ترشحات مجاری تنفسی و عدد بزاقی
  • پادزهر در مسمومیت با ارگانوفسفره‌ ها
  • درمان‌ کمکی اسپاسم پیلور، هیپرتونیسیتی روده باریک، افرایش حرکات‌ کولون‌،‌کولیک صفراوی و حالب‌، اسپاسم برونشیال‌، افرایش تونیسیته عضله دترسور مثانه در اختلالات دستگاه ادراری‌،هیپرتونیسیته عصلات رحمی‌، اولسر پپتیک‌، رینوره در رینیت حاد، سندرم روده تحریک‌ پذیر
  • شل‌ کردن دستکاه‌ گوارش فوقانی و کولون در زمان انجام پرتونگاری هیپرتونیک

تداخلات مهم:

دارویی‌:

  • افزایش اثر و عـوارض آنتی‌ کولینرژیکی در مـصرف هـمزمان بـا داروهـای آنـتی‌ کولینرژیک(‌همچون آمانتادین‌، گلوتتماید، مپریدین‌، داروهای ضد آریتمی‌، داروهای ضد پـارکینسون‌، فـنوتیازین‌ها و ضد افسردگی‌های سه‌حلقه‌ای‌، کینیدین و آنتی‌ هیستامین‌ها)‌
  • افزایش احتمال بروز ضایعات مخاطی در استفاده همزمان با قرصهای کلرید پتاسیم با ماتریکس مومی‌
  • اختلال در جذب سایر داروها به علت کند نمودن حرکات دودی دستگاه گوارش‌
  • کاهش جذب آنتی‌ کولینرژیک‌ ها در مـصرف هـمزمان بـا آنتی‌اسیدها

موارد منع مصرف و احتیاط:

منع مصرف‌: در مبتلایان به‌ گلوکوم با زاویه بسته‌، احتباس ادرار، بیماری انسدادی لوله گوارش‌، فلج ایلئوم‌، توکسیک مگاکولون‌، فلج روده‌، تب برای مبتلایان با وضعیت ناپایدار قلبی – عروقی در نتیجه خونریزی‌،

آسم‌، مبتلایان به میاستنی‌ گراویس‌، در صورت حساسیت و دوران شیردهی‌.

احتیاط‌: در خانم‌ های باردار و مبتلایان به سندرم داون‌


عوارض جانبی:

شایعترین‌: سردرد، بی‌قراری‌، بی‌خوابی‌، سرگیجه‌، تاکی‌کاردی‌، تپش قلب ، میدریاز، تاری دید، خشکی دهان (‌حتی با دوزهای پایین‌)‌، یبوست‌.

مهمترین‌:‌ کوما، تاکی‌کاردی‌، آنژین و آنافیلاکسی‌.

سایر عوارض‌: آتاکسی‌، نا آگاهی از موقعیت زمانی یا مکانی‌، توهم‌، هذیان‌، هیجان‌، بـی‌قراری و گـیجی (‌اغلب در سـالمندان‌)‌، تـرس از نـور، احسـاس تشـنگی‌، تهوع‌، اسـتفراغ‌، احـتباس ادرار، لوکوسیتوز، گر گرفتگی‌، واکنش‌ های شدید حساسیتی‌.


مصرف در بارداری و شیر دهی:

عبور سریع از جفت و تاثیر بر جنین‌. استفاده با احتیاط در دوران بارداری‌. ترشح ناچیز در شیر مادر. منع مصرف در شیردهی‌


مسمومیت و درمان:

ممانعت از جذب بیشتر آتروپین خوراکی با شستشوی معده و تجویز زغال فعال‌. منع مصرف فیزوستیگمین‌. استفاده از دیازپام جهت‌ کنترل هیجان شدید یا تشنج‌. منع مصرف فنوتیازین‌ها به علت تشدید عوارض آنتی‌کولینرژیک‌


توجهات پزشکی – پرستاری ، آموزش بیمار – خانواده:

  • تاثیر بیشتر آتروپین در مبتلایان به سندرم داون و اثر کمتر در مبتلایان به آلبینیسم
  • بروز اثـرات و عوارض سیستمیک حتی با قطره‌ های چشمی آتروپین
  • خودداری از تجویز دارو به بـیماران تب‌دار بـه ویژه کودکان به علت امکان بروز هیپرترمی با دارو
  • مراقبت از بیمار از نظر بروز برادی‌ کاردی به ویژه با دوز پایین، رفع این عارضه اغلب طی ٢ دقیقه‌
  • کنترل مـبتلایان بـه بـیماریهای قـلبی عروقـی از نظر بروز تاکیکاردی به علت امکان تبدیل این عارضه به فیبریلاسیون بطنی‌
  • مصرف فـرم خوراکی دارو نیم تا یک ساعت قبل از غذا جهت رسیدن به حداکـثر جذب‌
  • اسـتفاده از آب‌نـبات تـرش‌، تکه‌های یخ یا آدامس‌ های فاقد شکر درکنترل خشکی دهان
  • افزایش مصرف مایعات‌، میوه و سبزیجات جهت تقلیل عارضه پوستی