دکتر یونس مرادی
پزشک عمومی
این مقاله تایید شده است اما تنها جنبه اطلاع رسانی دارد.
✚ هشدار: تجويز و تعيين دوز دارو به عهده پزشک معالج می باشد و مجله سلامت هيچگونه مسئوليتی در خصوص مصرف خودسرانه دارو ندارد.

آکاربوز

acarbose
نام های تجاری آکاربوز :
acarbex ,  acartex ,  prandese ,  precose , acarbose-tc , shafa-acarbose
لیست کامل اطلاعات دارویی آکاربوز

آکاربوز

  • نام لاتین: acarbose
  • نام فارسی: آکاربوز
  • مصرف در حاملگی: B
  • گروه درمانی – دارویی: مهارکننده آلفا-‌گلیکوزیداز، ضد دیابت‌

اشکال دارویی:

Scored tab: 50mg, 100mg


فارماکوکینتیک – دینامیک ، مکانسیم اثر:

جذب خوراکـی‌کم‌. توزیع موضعی در دستگاه گوارش‌. متابولیسـم گوارشـی بیشتر به وسیله باکتری‌های روده و آنزیم‌های گوارشی‌. دارای حداقل ١٣ مـتابولیت شـناخته شـده و یک مـتابولیت (‌تـوسط Cleavage یک مولکول گلوکز از آکاربوز) با فعالیت مهاری آلفا -‌گلیکوزیداز. دفع %۵١ دوز دارو به صورت دست‌نخورده طی ٩۶ ساعت از مدفوع‌. دفع‌کامل‌کلیوی دوز جذب شده دارو از ادرار، نیمه عمر حذف پلاسمایـی حدود ٢ ساعت‌.

اعمال اثر ضد دیابت از طریق مهار رقابتی و بـرگشت‌پذیر آلفا آمـیلاز پـانکراس‌، آلفا -‌گـلیکوزید هـیدرولاز روده‌ای و در نتیجه جذب تاخیری گلوکز و بروزکمتر هیپرگلیسمی بعد از صرف غذا. عدم افزایش تـرشح انسولین توسط دارو.


مصرف برحسب اندیکاسیون:

درمان‌کمکی برای‌ کاهش بیشتر سطح ‌گلوکز خون در مبتلایا‌ن به دیابت ملیتوس تیپ دو که هیپرگلیسمی‌ آنها به تنهایی توسط رژیم غدایی یا رژیم غدایی و ورزش‌، یک سولفونیل ‌اوره‌، ‌انسولین یا متفورمین ‌کنترل نمی‏‎شود.


تداخلات مهم:

دارویی‌:

  • امکان بروز هیپرگلیسمی یا هیپوگلیسمی در مصرف همزمان با بلوک‌کننده‌های کانال‌کلسیـم‌، کورتیکواستروئیدها، استروژن‌ها، ضد بارداری ‌های هورمونی‌، ایزونیازید، اسـید نـیکوتینیک‌، فـنوتیازین‌ها، فنی‌توئین‌، سمپاتومیمتیک‌ها، تیازیدها، سایر دیورتیک‌ها و داروهای تیروئیدی‌.
  • کاهش سـطح سـرمی دیگوکسین و اثر درمانی دارو در مصرف همزمان
  • افزایش اثر هیپوگلیسمیک انسولین و سولفونیل اوره‌ها در مصرف همزمان
  • امکان کاهش اثر آکاربوز با شارکول فعال و آنـزیم‌های گـوارشی نـظیر آمـیلاز و پانکراتین‌.

آزمایشگاهی‌:

  • امکان افزایش سطح ALT و AST
  • امکان‌ کاهش سطح‌ کلسیـم و ویتامین B6

موارد منع مصرف و احتیاط:

منع مصرف‌: حساسیت به دارو، کتواسیدوز دیابتی‌، سیروز، سندرم روده تحـریک‌پذیر، کـولیت اولسـراتـیو، انسداد نسبی روده‌، بیماری‌های مزمن روده‌، نارسایی کبدی‌، سطح سرمی کـراتـینین بـالاتر از ٢ ، شیردهی و بارداری‌.

احتیاط‌: نارسایی کلیوی خفیف یا متوسط‌.


عوارض جانبی:

شایع‌ترین‌: درد شکم‌، اسهال‌، نفخ

مهم‌ترین‌: فاقد عوارض جانبی مهم

سایر عوارض‌: نارسایی کبدی‌، هیپوکلسمی‌، کمبود ویتامین ,B6 راش (‌نادر)‌، ادم (‌نادر)‌، ایـلئوس (‌نـادر)‌، اریتم مولتی‌فرم‌، ائوزینوفیلی‌.


مصرف در بارداری و شیر دهی:

عدم دسترسی به اطلاعات‌کافی در مورد مصرف موثر و مطمئن دارو در بارداری‌. منع مصرف در شیردهی‌.


مسمومیت و درمان:

علایم‌: افزایش نفخ‌، اسهال و درد شکم‌که به سرعت بهبود می‌یابند.


توجهات پزشکی – پرستاری ، آموزش بیمار – خانواده:

  • عدم تاثیر آکاربوز به تنهایی در درمان مبتلایان به دیابت ملیتوس همراه با اسیدوز،‌کتوز یاکوما و لزوم استفاده از انسولین در درمان این بیماران‌.
  • امکان افزایش اثر هیپوگلیسمیک انسولین و سولفونیل‌اوره‌ها در تجـویز همزمان و در نتیجه لزوم مراقـبت دقـیق از مـصرف‌کنندگان هـمزمان ایـن دو دارو
  • درمـان هیپوگلیسمی به وجود آمده توسط گلوکز خوراکی (‌دکستروز)‌، امکان نیاز به انفوزیون وریدی گلوکز یا تجویز گلوکاگون در هیپوگلیسمی شـدید. جلوگیری از بـروز حملات هـیپوگلیسمیک بـا تـنظیم دوز آکـاربوز و سولفونیل‌اوره‌ها.
  • کنترل دقیق بیمار از نظر خطر بروز هیپوگلیسمی در شرایط استرس از قبیل عفونت‌، تب‌، جراحی و تروما.
  • اندازه‌گیری سطح سرمی نگهدارنده دارو هر ٣ ماه یک بار در طول سال اول درمان و سپس به صورت دوره‌ای در بیمارانی‌که دوز بیشتر از ۵‌.۵٠ سه بار در روز را دریافت می‌کنند. تنظیم دوز دارو یا قطع آن در صورت طبیعی‌نبودن سطح سرمی
  • مصرف دارو با اولین لقمه هر وعده غذای اصلی
  • تاکید رعایت رژیـم غذایی‌، کاهش وزن‌، ورزش‌کردن و بهداشت فردی به بیمار و توضیح چگـونگی و زمان تعیین سطح گلوکز خون‌.
  • آموزش علایم افت قند خون در صورت مصرف با یک سولفونیل اوره و درمان این علایم با اشکال متفاوت دکستروز.
  • تاکید همراه داشتن کارت شناسایی بـیماران دیـابتی بـه هنگام خروج از منزل‌.