- نام لاتین: allopurinol
- نام فارسی: آلوپورینول
- مصرف در حاملگی: C
- گروه درمانی – دارویی: مهارکننده آنزیـم گزانتین اکسیداز – ضد نقرس
اشکال دارویی:
Tab: 100mg, 300mg
فارماکوکینتیک – دینامیک ، مکانسیم اثر:
کاهش تولید اسید اوریک با مهار آنزیم گزانتین اکسیداز. جذب‌گوارشی خوب. نیمه عمر ٢-١ ساعت. دارای متابولیت عمده اکسی‌پورینول با توانایی مهارگزانتین اکسیداز و نیمه عمر ١۵ ساعت یا بیتشر. دفع از ادرار (بیشتر) و مدفوع.
مصرف برحسب اندیکاسیون:
- پیشگیری و درمان حملات آرتریت و نفروپاتی نقرسی و هیپراوریسمی ناشی از شیـمی‌درمانی
- سنگ ادراری اسید اوریکی وکلسیمی
- مصارف جانبی: کاهش میزان عود زخمهای دئودنوم وابسته به هلیکوباکتر یپلوری و درمان هماتمز ناشی از NSAID
تداخلات مهم:
دارویی:
- افزایش احتمال بروز واکنش‌های حساسیتی در مصرف همزمان با ACEIs
- افزایش احتمال بروز بثورات جلدی در مصرف همزمان با آمـپی‌سیلین و آموکسی‌سیلین
- افـزایش اثـر ضد انـعقادها و دی‌کومارول
- افزایش خطر بروز سرکوب مغز استخوان در مصرف همزمان با داروهای ضد سـرطان
- افـزایش سـطح سـرمی آزاتـیوپرین و مـرکاپتوپورین در مـصرف هـمزمان بـا آلوپـورینول
- تشدید اثـر هیپوگلیسمی‌کلرپروپامید
- افزایش غلظت اسیدی سـرم در مـصرف هـمزمان بـا دیـازوکساید، مدرها و پیرازین‌آمید و ضرورت تصحیح دوز در این موارد.
- افزایش خطر بروز عوارض جانبی در مصرف همزمان با اتاکرینیک اسید یا مدرهای تیازیدی و تجویز دارو با دوزکمتر در این حالت.
- افزایش احتمال تـولید سنگـهای کلیوی در مصرف داروهای اسیدی‌کننده ادرار (مانند ویتامین ث با دوز بالا)
- افزایش سـطح سرمی تئوفیلین با مصرف دوزهای بالای آلوپورینول
آزمایشگاهی:
- در قسمت عوارض جانبی مطرح شده است.
موارد منع مصرف و احتیاط:
منع مصرف: در حساسیت مفرط، ایدیوسنکرازی، هموکروماتوزیس و هیپراوریسمی.
کاهش دوز دارو در نارسایـی کلیه
احتیاط: در دوران شیردهی و بارداری. اختلال عملکرد کلیه. سرکوب مغز استخوان. بـیماریهای تـحتانی دستگاه گوارش. حمله حاد نقرس.کم‌آبی بدن.
عوارض جانبی:
شایعترین: بثورات جلدی، معمولا ماکولوپاپولار
مهمترین: نارسایی کلیوی، ترومبوسیتوپنی، هپاتیت، ضایعات اکسفولیاتیو و اریتـم مولتی‌فرم.
سایر عوارض: خواب‌آلودگـی، سردرد، نوروپاتی محیطی، پاراستزی، آب مروارید، رتینوپاتی، تهوع، استفراغ، اسهـال، درد، اورمی، آگرانـواسیتوز، ازتمی، آنـمی آپـلاستیک، افـزایش آلکـالین فسـفاتاز، هپاتومگالی، ضایعات‌کهیرمانند و همراه با خارش، فورونکول شدید بینی، نکرولیز توکسیک اپی‌درم، درد
مفاصل، سندرم استیون جانسون، لوکـوپنی، ائـوزینوفیلی، حملات حـاد نـقرسی، اکـیموز، تب، مـیوپاتی، خونریزی از بینی، اختلال در حس چشایی، طاسی، واسکولیت حساسیتی و التهاب نکروزکننده عروق.
عوارض با شیوع کمتر از %١ شامل: پریکاردیت، بیماری عروق محیطی، ترومبوفلبیت، برادی‌کاردی، اتساع عروق، نوریت عصب بینایی، گیجی، سرگیجه، سرکوب دستگاه اعصاب مرکزی، فـرامـوشی، وزوز گـوش، ضعف، بدحالی، بی‌خوابی، ادم صورت، تعریق، ناباروری، هیپرگلیسمی، پانکراتیت هموراژیک، خونریزی از دستگاه گوارش، زخمـهای دهانی، تورم غدد بزاقی، ادم زبان، بی‌اشتهایی، نفریت، ضعف در توانایی جنسی، هماچوری، آلبومین‌اوری، کاهش پروترومبین، لنفادنوپاتی، التهاب عنبیه و بافت ملتحمه چشـم، دوبینی، برونکواسپاسم، فارنژیت، آبریزش از بینی، درد عضلانی وکاهش میل جنسی.
مصرف در بارداری و شیر دهی:
مصرف با احتیاط در دوران شیردهی و بارداری و تجویز تنها در صورت لزوم. ترشح دارو و مـتابولیت در شیر.
مسمومیت و درمان:
تاکنون موردی گزارش نشده است.
قابلیت دیالیز آلوپورینول و اکسی‌پورینول. عدم اثـبات کـارایـی هـمودیالیز و دیـالیز صـفاقی در درمـان مسمومیت ناشی از آلوپورینول.
توجهات پزشکی – پرستاری ، آموزش بیمار – خانواده:
- کنترل نتیجه آزمون اسید اوریک، میزان سفتی و درد مفاصل، CBC و میزان عملکردکلیه وکبد قبل و طی دوره درمان
- استفاده از دارو همراه یا بعد از غذا
- تجویز کلشی‌سین همراه با آلوپـورینول در جلوگیری از بروز حملات نقرس
- افزایش احتمال بروز واکنش‌های پوستی در نارسایـی کلیه
- کنترل عملکود کبد در صورت بـرو‌ز بـی‌اشتهایی، کاهش وزن یـا خارش
- امکـان ایـجاد خواب‌آلودگـی
- محدودکردن مصرف گوشت، سدیـم، غذاهای غنی از اگزالات و کلسیم در مبتلایان به سنگ‌های اگزالات کلسیمی
- منع مصرف مشروبات الکلی در طی دوره درمان
- قطع دارو در صورت بروز بثورات جلدی.