دکتر یونس مرادی
پزشک عمومی
این مقاله تایید شده است اما تنها جنبه اطلاع رسانی دارد.
✚ هشدار: تجويز و تعيين دوز دارو به عهده پزشک معالج می باشد و مجله سلامت هيچگونه مسئوليتی در خصوص مصرف خودسرانه دارو ندارد.

آزاتیوپرین

azathioprine
نام های تجاری آزاتیوپرین :
azaram , imuran
لیست کامل اطلاعات دارویی آزاتیوپرین

آزاتیوپرین

دارو drugs

  • نام لاتین: azathioprine
  • نام فارسی: آزاتیوپرین
  • مصرف در حاملگی: D
  • گروه درمانی-دارویی:  آنـتاگـونیست مـتابولیسم پـورین – سـرکوبگر ایـمنی‌، ضد رومـاتیسم‌، سرکوب‌کننده بیماری التـهابی روده و لوپوس

اشکال دارویی:

قرص Tab: 50mg

آمپول تزریقی For Inj: 50mg


فارماکوکینتیک – دینامیک ، مکانسیم اثر:

داروی سـرکوبگر ایـمنی بـا بسـیاری از اثـرات بـیولوژیک مشـابه مـرکاپتوپورین . مکانیسم نامشخص جهت پیشگیری از رد پیوند و ضد رومـاتیسم مـفصلی‌. جذب خوب‌ گوارشی‌. تبدیل به مقدار زیادی به متابولیت فعال مرکاپتوپرین‌ . نیمه عمر حدود ٣ ساعت‌. دفع‌کلیوی‌.


مصرف برحسب اندیکاسیون:

توجه: افزایش خطر نئوپلاسـم با این دارو به علت سرکوب ‌طولانی‌ مدت ‌سیستـم ایمنی‌. موتاژن برای مرد و زن با سمیت خونی.

  • پیوند کلیه
  • آرتریت روماتوئید
  • کولیت‌ اوسراتیو (اولسروز – زخمی)
  • میاستنی‌ گراو یس جنرالیزه
  • ســندرم بــهجت (‌بـه ویــژه بـا درگیری چشـمی‌)‌
  • کـنترل بـیماری کـرون

تداخلات مهم:

دارویی‌:

  • تشدید اثر و عوارض آزاتیوپرین توسط ACEI ، آلوپورینول و متوترکسات‌.
  • کاهش به میزان ،‌بیست و پنج تا سی و سه درصد در دوز معمول آزاتیوپرین در صورت مصرف همزمان با آلوپورینول
  • امکان‌ کاهش تاثیر درمانی واکسن‌ها، داروهای ضد انعقاد، سیکلوسپورین و مــهارکننده‌ های عصبی – عضلانی غـیر دپولاریزان‌.
  • تشدید اثرات سرکوبگری دارو بر مغز استخوان به دنبال مصرف داروهای ضد سرطان و داروهای سرکوبگر فعالیت مغز استخوان‌.

آزمایشگاهی‌:

  • موردی به جز تغییرات آزمایشگاهی مربوط به عوارض جانبی (‌عوارض خونی یـا کـبدی‌) گزارش نشده است‌.

موارد منع مصرف و احتیاط:

منع مصرف‌: در حساسیت مفرط به دارو و درمان آرتریت روماتوئید طی دوره بارداری‌. دوران شیردهی‌.

احتیاط‌: مبتلایان به نارسایی‌کبدی یا کلیوی‌.


عوارض جانبی:

شایعترین‌: لوکوپنی‌، ترومبوسیتوپنی

مهمترین‌: لوکوپنی‌، ترومبوسیتوپنی‌، پانکراتیت‌، سرکوب مغز استخوان‌، پان‌سیتوپنی‌، سمیت‌کبدی‌، مــهار سیستـم ایمنی‌، عفونت‌، افزایش خطر نئوپلازی‌.

سایرعوارض‌: تهوع‌، استفراغ‌، بی‌اشتهایی‌، مدفوع چرب‌، التـهاب مری‌، زخــم دهـانی‌، آنـمی‌، زردی‌، درد مفاصل‌، تحلیل عضلانی‌، بثورات جلدی‌، طاسی سر، خارش و تب‌. اسهال‌، آنـمی مـاکـروسیتیک‌، اسـتاز

صفراوی‌، ریزش مو.


مصرف در بارداری و شیر دهی:

منع مصرف در دوران بارداری تا حد امکان‌. ورود دارو و متابولیت‌ها به مقداریم در شیر. منع مصرف در دوران شیردهی به واسطه احتمال تومورزایی‌


مسمومیت و درمان:

امکان بروز هیپرپلازی مغز استخوان‌، خونریزی‌، عفونت یـا مرگ بـا مـصرف دوزهـای بسـیار بـالای آزاتیوپرین‌. قابلیت تصفیه حدود ۰۶۶۴۵ دارو توسط همودیالیز ٨ساعته‌. بروز ١ مورد مسمومیت با مـصرف یکجای ۷۵۰۰ میلیگرم دارو با علایـم تهوع‌، استفراغ‌، اسهال و به دنبال آن لوکوپنی و اختلال ضعیف عملکرد کبدی‌. بازگشت تعداد ‌AST – WBC بیلی‌روبین به وضعیت طبیعی بعد از ۶روز.


توجهات پزشکی – پرستاری ، آموزش بیمار – خانواده:

  • کنترل وضعیت سیستم ایمنی پیش از آغاز دوره و انجام مرتب آزمون CBC طی دوره درمانی (‌ماه اول هر هفته و از آن پس تا سه ماه‌، ماهی دو بار)
  • مصرف داروی خوراکی در چند دوز و همراه با غذا جهت کاهش عوارض ‌گوارشی دارو.
  • تجـویز دارو با درنظر گرفتن منافع بر مضار استفاده از دارو در صورت وجود عفونت‌های سیستمیک ویـروسی
  • افـزایش رسـیک نـئوپلازی در صـورت اسـتفاده قـبلی از داروهـای آلکیله‌کننده (‌سیکلوفسفامید یا کلرامبوسیل‌) جهت درمان آرتریت روماتوئید
  • قطع دارو جهت پیشگیری از ضعف برگشت‌ ناپذیر مغز استخوان در صورتی‌که تعداد گلبول سفید کمتر ۳۰۰۰ باشد.
  • وجود ریسک تومور و سرطان ‌زایی و احتمال‌ کاهش موقت تولید اسپرم بـا مـصرف آزاتـیوپرین‌.
  • مـطلع‌ کردن پزشک در صورت بروز هرگونه علایـم عفونت (‌تب‌،‌ گلودرد یا بدحالی‌)‌، بروز خونریزی یا کبودی غیرعادی‌، زخم‌های دهانی‌، دل‌ درد، ادرار تیره یا مدفوع شل یا هرگونه عـارضه جانبی آزار دهـنده (‌تــهوع‌، اسـتفراغ‌، اسهال‌، بثورات جلدی و …
  • پیشگیری از بارداری حداقل تا ۴ ماه پس از اتمام دوره درمانی‌.