پزشک عمومی
این مقاله تایید شده است اما تنها جنبه اطلاع رسانی دارد.

ضربه مغزی چیست و چه نشانه هایی دارد؟

ضربه مغزی چیست و چگونه درمان می‌شود؟

ضربه مغزی

ضربه مغزی می‌تواند یک تجربه ترسناک باشد. اگرچه به این نوع آسیب سر، مخصوصا در ورزش، توجه زیادی می‌شود اما درک مبانی و مدیریت ضربه مغزی هنوز هم چالش برانگیز است. در زیر به تعدادی از متداول‌ترین سوالات در مورد ضربه مغزی، پاسخ می‌دهیم:


ضربه مغزی دقیقا چیست؟

یک ضربه مغزی (که بعنوان آسیب تروماتیک خفیف مغزی نیز شناخته می‌شود) توسط یک ضربه مستقیم به سر یا نیروهای غیرمستقیمی که به سر منتقل می‌شوند و باعث می‌شوند که مغز در درون جمجمه، تکان بخورد، ایجاد می‌شود. این مسئله منجر به یک اختلال عصبی موقت با مجموعه وسیعی از علائم بالقوه می‌گردد.


آیا ممکن است بخاطر ضربه به سر، دچار ضربه مغزی شوم؟

بله، اگرچه هنوز روشن نیست که برای ایجاد ضربه مغزی، چقدر نیرو باید وجود داشته باشد. با اینحال، ضربه مغزی می‌تواند بدون ضربه مستقیم به سر نیز اتفاق بیفتد.

هرگونه تغییر سریع در شتاب (بعنوان مثال کاهش سرعت) می‌تواند باعث آسیب به مغز شود. ضربه مغزی ممکن است بعلت سقوط، تصادف ماشین یا در طول فعالیتی مانند ورزش رخ دهد.


اگر هوشیاریام را از دست ندهم، هنوز هم می‌تواند یک ضربه مغزی باشد؟

بله، می‌تواند باشد. در واقع ممکن است بعضی از افراد در ابتدا، عادی و طبیعی بنظر برسند. اما به یاد داشته باشید که بعضی از نشانه‌ها بعد از چندین ساعت، آشکار می‌شوند.

هرگونه از دست دادن هوشیاری نباید نادیده گرفته شود و ممکن است به توجه فوری پزشکی نیاز داشته باشد.


علائم و نشانه‌های ضربه مغزی کدامند؟

علائم ضربه مغزی، اغلب در بین افراد مختلف، متفاوت است و می‌تواند بطور جسمی و ذهنی بروز کند.

سردرد یکی از شایع‌ترین علائم اولیه است. دیگر علائم رایج شامل سرگیجه یا عدم تعادل، تهوع یا استفراغ، حساسیت به نور یا صدا، گیجی، اختلال در حافظه کوتاه مدت و شکل خواب می‌باشد.


ضربه مغزی چطور تشخیص داده می‌شود؟

هیچ آزمایش خون یا عکسبرداری معمولی (از جمله CT اسکن یا MRI) وجود ندارد که بتواند ضربه مغزی را تشخیص دهد بنابراین تشخیص آن باید توسط یک شخص حرفه‌ای آموزش دیده مانند یک پزشک انجام شود.

یک مربی ورزشی که با ضربه مغزی آشنایی دارد می‌تواند بلافاصله بعد از آسیب، با استفاده از یک تست تایید شده مانند ابزار تشخیص ضربه مغزی ورزشی (SCAT) شروع به تشخیص ضربه مغزی کند اما اینکار به تنهایی، جایگزینی برای یک ارزیابی کامل توسط پزشک نیست.


چه زمانی باید به دکتر یا اورژانس مراجعه کنم؟

اگر هرگونه نگرانی در مورد آسیب جدی‌تر وجود دارد، نباید برای برای درخواست مراقبت فوری پزشکی، لحظه‌ای تردید کنید.

بعد از هر ضربه به سر، باید مدتی حواستان به علائمی که ممکن است با تاخیر رخ دهند مانند افزایش خواب آلودگی، لکنت زبان، تغییرات بینایی، سردرهای شدید یا سردرهایی که مدام بدتر می‌شوند، گردن درد و تغییرات سطح انگیختگی باشید.

این علائم می‌توانند نشانه یک آسیب تروماتیک مغز مانند خونریزی در مغز یا شکستگی باشد و اگر بموقع درمان نشود، عواقب مرگباری بدنبال دارد.


اگر مطمئن نباشم که ضربه مغزی شده‌ام، باید چه کار کنم؟

همیشه بلافاصله مشخص نمی‌شود که ضربه مغزی شده‌اید. با این وجود، اگر یک ورزشکار به ضربه مغزی مشکوک است نباید هرگز به بازی یا فعالیتش در آن روز، برگردد. این ضرب المثل را به یاد داشته باشید: هنگامیکه شک دارید، کاری انجام ندهید.


چگونه می‌توانم از ضربه مغزی جلوگیری کنم؟

بجز اجتناب از فعالیت‌های فیزیکی پرخطر، هیچ استراتژی خاصی برای جلوگیری از ضربه مغزی وجود ندارد. در هنگام استفاده از هر نوع رژیم غذایی، داروها و تجهیزات حفاظتی و گاردهای دهان که ادعا می‌کنند از ضربه مغزی جلوگیری می‌کنند، احتیاط کنید.

استفاده از کلاه ایمنی با طراحی ویژه در ورزش‌های پر برخوردی مثل فوتبال و‌ هاکی، در حال بررسی است اما هنوز ثابت نشده که آنها بتوانند از ضربه مغزی پیشگیری کنند یا آن را کاهش دهند.


ضربه مغزی چگونه درمان می‌شود؟

فقط استراحت و استراحت. از ضربه مغزی اغلب بعنوان «یک بحران انرژی» یاد می‌شود زیرا سوخت و ساز مغز، تحت تاثیر قرار می‌گیرد بنابراین لازم است مقدار محرک‌های خارجی را که بصورت روزانه با آنها مواجهیم، کاهش دهیم.

این محرک‌ها شامل مدرسه یا محل کار، استفاده از وسایل چند رسانه‌ای(از جمله تلویزیون، کامپیوتر و تلفن) و فعالیت بدنی می‌باشد.


چه مدت طول می‌کشد تا ضربه مغزی بهبود یابد؟

میزان زمان بهبودی از فردی به فرد دیگر، متفاوت است اما برای موارد معمولی (بدون عارضه) بطور متوسط حدود ۳ تا ۴ هفته است.

زمان ریکاوری، در افراد مسن تر و همچنین کسانی که دارای مشکلات پزشکی دیگر (بعنوان مثال سردرد مزمن) و یا دیگر آسیب‌های دائمی (بعنوان مثال شکستگی گردن) هستند، اغلب مدت بیشتری طول می‌کشد. اگر برای استراحت مغز، اقدامات لازم انجام نشود، علائم نیز طولانی‌تر می‌شوند.

پزشکتان، برنامه‌ای برای بازگشت تدریجی شما به مدرسه یا محل کار تهیه می‌کند. سپس هنگامیکه علائم برطرف شدند، قدم بقدم به فعالیت‌های فیزیکی و ورزشی‌تان بر می‌گردید.

بسیار مهم است که با وجود علائم، به خودتان فشار نیاورید و خیلی زود، فعالیت‌تان را از سر نگیرید زیرا این کار، فقط بهبودی شما را به تاخیر می‌اندازد.


اثرات بالقوه و بلند مدت ضربات مغزی پی در پی چیست؟

اثر ضربات مغزی متعدد بر مغز بطور کامل مشخص نشده است. تحقیقات معتبر و موارد جالب توجه نشان می‌دهد که ضربه مغزی، یک عامل بالقوه در بیماری‌های عصبی خاص مانند انسفالوپاتی مزمن پس از سانحه (CTE)، اسکلروزیس آمیوتروفیک جانبی (بیماری ALS یا لوگرینگ) و اختلالت افسردگی می‌باشد.

با اینحال، در حال حاضر هیچ راهنمای خاصی وجود ندارد که بر اساس آن، یک ورزشکار پس از بهبودی، واجد شرایط بازگشت به ورزش نباشد. این تصمیم باید بر اساس وضعیت فردی اتخاذ شود.

آیا تابحال ضربه مغزی را تجربه کرده‌اید؟ آیا علائم شما شبیه علائمی بود که در بالا بیان شدند؟ آیا ضربه مغزی برای شما، عواقب دائمی به همراه داشت؟ پزشکتان از شما خواست که چه مراحلی را در طول درمان، دنبال کنید؟ آیا بنظرتان این مقاله مفید بود؟ نظراتتان را با ما در میان بگذارید.

۲۶ دیدگاه

  1. پری در بهمن ۲۸, ۱۳۹۳در۱۲:۵۵ ب٫ظ

    مقالتون خوب بود . من سئوالی داشتم و ممنون میشم پاسخم را بدهید . اگر فردی در سن ۸ سالگی دچار ضربه مغزی شده باشه .ممکن است در بزرگسالی مثلا در سن ۲۵ سالگی دچار عارضه بشه ؟ و ایا بیمیاری بلپالسی ربطی به این موضوع دارد . و اگر دارد برای مداوا ایا راه حلی وجو دارد؟
    فبلا از شما قدردانی میکنم
    با تشکر

    • محسن در بهمن ۲۸, ۱۳۹۳در۷:۵۴ ب٫ظ

      سلام دوست عزیز
      خوشحالیم که از مقاله راضی بودین.
      حقیقتش در مورد سوالتون ما نمیتونم پاسخ مناسبی به شما بدیم.
      اما امیدوارم از کاربران متخصص سایت کسی بتونه پاسخ شما رو بده.

  2. باران در مرداد ۳۱, ۱۳۹۴در۱۱:۲۴ ق٫ظ

    همسر م ۱۲روز است که ضربه به سر وارد اومده که همراه با خونریری از سر و بینی بودهمراه با گوش درد چند روز است که از بیمارستان مرخص شده ولی هنوز سر درد داره ایا دوباره به پزشک مراجعه کنم

  3. عاطفه در آبان ۶, ۱۳۹۴در۹:۳۱ ب٫ظ

    سلام.
    ۶ روز پیش ضربه ای به سرم وارد شد ک وحشتناک درد اومد و اون لحظه سر گیجه ای بدی سراغم اومد… توو این ۶ روز سردردا بدی توو قسمتا متفاوت سرمحس میکنم و بعضی اوقاتم حالت تهوع هم دارم… با اینک خوب مبخابم،اما احساس خستگی میکنمو گوشهامم درد میکنه و دست و پاهمم سِرّ میشه… چیزه مهمیه؟

    • محسن در آبان ۸, ۱۳۹۴در۱۱:۳۳ ق٫ظ

      با سلام.
      لطفاً حتماً به یک پزشک مراجعه کنید.
      سر واقعاً حساس ه و باید حتماً همچین ضربه شدیدی رو که باعث ایجاد این علائم شدن رو بررسی کنید.
      در عین حال هم ممکنه واقعا چیز خاصی نباشه اما برای اطمینان حتماً به پزشک مراجعه کنید.

      • مجتبی در فروردین ۱۳, ۱۳۹۵در۳:۳۵ ب٫ظ

        سلام من ۳۲ساله ام ۶ ماه پیش از ارتفاع افتادم جمجم شکست و ۴ بار عمل شدم که ۲ بار بخاطر خونریزی شدید بود
        بخاطر فشارمغز بالا وخونریزی زیاد ۳۰ درصد از جمجمه ام را برداشتند سمت راست ۱۵ روز بیهوش با هوشیایه ۲۰ درصد
        بعد از به هوش آمدن تا الان سطح هوشیاریم خیلی پایین و لحظه ایست
        قسمتی از جمجه ام تیتانیوم است
        به سردردهای شدید وحشت توهم گرفتارم و حالتهای عجیبی را تجربه میکنم تنهایی و افسردگی شدید دارم از همه چیز متنفر وعصبی میشوم و رفتارم مثل بچه ها میشود لطفا بگویید تا کی باید این حالات را داشته باشم و چه چیز من کمک میکند

  4. ر.م در آذر ۲۸, ۱۳۹۴در۲:۲۱ ق٫ظ

    سلام
    خواهش میکنم به سوالم پاسخ بدید
    من وقتی ۱۴ سالم بود بر اثر یه تصادف شدید ضربه مغزی شدم و ۳ روز تو کما بودم. آی کیوم رسیده بود به ۲ و درواقع احیاء شدم. الان که ۱۷ سالمه عوارض اون تصادف داره اذیتم میکنه مثلا هر چند وقت یک بار یه حالتی بم دست میده. مثلا صحنه ها برام آشنا میاد انگار که قبلا تکرار شده بعد یهو نفسم میگیره بدنم داغ میشه و حس خیلی خیلی و به طور توصیف نشدنی بد بهم دست میده. یعنی احساس ترس و نگرانی و نا امیدی … واقعا نمیتونم توصیف کنم، خیلی اذیتم میکنه هرراهی رو امتحان کردم ولی کارساز نبوده. آیا مورد مشابهی بوده تا حالا؟ خواهش میکنم کمک کنید

  5. الما در بهمن ۳, ۱۳۹۴در۷:۴۱ ب٫ظ

    سلام
    لطفا به سوالم جواب بدین
    یکی از دوستانم از ۲طبقه سقوط کرده ولی جمجمش سالمه بعد از ۲هفته که در حال حاضر هم در بیمارستان هستن حافظشونو از دست دادن و حالتهای دیوانه واری دارن مثلا به صورت آدما خیره میشه دستشو میزاره رو گوشش انگار با تلفن حرف میزنه و دستاشو میماله به صورتش مثلا کرم میزنه میخواستم بدونم که آیا خوب میشه یا دیونه شده کلا.
    و چقدر طول میکشه?
    تشکر

    • محسن در بهمن ۱۱, ۱۳۹۴در۵:۲۴ ب٫ظ

      سلام دوست عزیز
      برای دوستتون آرزوی سلامتی میکنیم.
      متاسفانه پاسخگویی به سوال شما امکانپذیر نیست.
      همچین موردی رو شما باید با پزشک خود بیمار مشورت کنید پزشکی که کاملا از شرایطش آگاهه و به خوبی میتونه شمارو راهنمایی کند.

  6. علی حاتمی در اردیبهشت ۲۱, ۱۳۹۵در۲:۵۲ ب٫ظ

    سلام جناب دکتور!
    مدت یه ماه پیش با ماشین که شب از طرف دفتر میومدیم و ماشین به یک دیوار تصادم کرد بالای چشم من پاره شد و بخیه خورد الان چشم من هیچ مشکلی ندارد فقط سردرد، مرض یبوست و حالت استفراغ دارم و افسردګی هم دارم لطفا مرا رهنمایی کنید

  7. نیلوفر در خرداد ۹, ۱۳۹۵در۰:۰۵ ق٫ظ

    سرم از کاسه در حالی که داشتم دراز میکشیدم خورد به میز محکم یعنی کاسه سرم مقاوم بوده یا نه

  8. م ز در مرداد ۷, ۱۳۹۵در۳:۱۶ ب٫ظ

    من یک ماه پیش در اثر نوعی توهم از طبقه دوم پرت شدم پایین و یک هفته در بیمارستان بستری بودم البته من به خاطر درد پام واقعا یادم نبود که ضربه مغزی شدم و برای همین در آی سی یو بستری هستم
    خیلی سردرد داشتم و خلق و. خو ام هم متفاوت شده بود دمانی که به هوش اومدم چیزی به جز نور نمیدیدم
    ولی بعد از سه روز با تلاش پزشکان و پرستاران خوب بیمارستان پیامبران خیلی حالم بهتر شد حتی توهمی که از یک هفته قبلش شروع شده بود هم خوب شد و من تونستم بدون هیچ آسیب جدی به زندگی طبیعی برگردم

  9. مونا در بهمن ۶, ۱۳۹۵در۶:۲۷ ق٫ظ

    سلام خسته نباشید
    من چند ساعت پیش پشت سرم با سر فرد دیگ برخورد کرد خیلی درد داشتم الان فقط سر درد خفیفی دارم وسط سرم ایا خطرناکه

  10. الهام اکبری در بهمن ۷, ۱۳۹۵در۱۰:۲۶ ب٫ظ

    سلام,ضربه ای به سر برادرم خورده دوازده سالشه کلاس بوکس زدن از فرق سرش و از بینیش خون اومده بعدش قطع شده سرش یکم درد میکرد الان بهتره چیکار کنیم؟

  11. بى نام در بهمن ۸, ۱۳۹۵در۲:۵۴ ب٫ظ

    سلام افتادن از راه پله به صورتى که سر به طور متوالى به لبه پله برخورد کند ایا فراموشى صورت میگیرد

    • بى نام در بهمن ۱۹, ۱۳۹۵در۸:۲۲ ق٫ظ

      سلام پسر من هم تو راه پله خورده ادعا میکنه چیزى یادش نمیاد

  12. شقایق در بهمن ۱۵, ۱۳۹۵در۱:۲۳ ق٫ظ

    سلام من تقریبا پنج روزی هست خوردم زمین درست یادم نیست سرم خورد زمین یا نه، سر درد داشتم که با مراجعه به پزشک و سی تی اسکن خداروشکر دکتر گفت چیزی نیست الان هنوز سر درد دارم به نظر شما هنوز باید نگران باشم چیکار کنم؟؟

  13. مصطفی در بهمن ۲۸, ۱۳۹۵در۴:۱۴ ب٫ظ

    سلام تورو ه خدا جوابم بدین من دوهفته پیش بر اثر تیوپ سواری محکم با پشت سر بادرخت برخورد کردم بطوری که جای برخورد ضربه به پشت سرم فرورفتگی ایجاد شده بااین که دوبارسی تی انجام دادم دکتر گفت چیزی نیست اما از همون شب چنان سرگیجه ای دارم که همش احساس میکنم منو دوساعت توی چرخ و فلک چرخوندن حتی یه لحظه سرگیجه رهام نکرده غیر ازاین حالت تهوع تاری دید بی اشتهایی وسردرد زیادی هم دارم دیگه نمیتونم مثل گذشته به زندگی روزمره ام برسم از کار افتاده شدم میترسم دیگه مثل قبل نشم خاهش میکنم کمکم کنین

    • محسن در بهمن ۳۰, ۱۳۹۵در۱۱:۳۸ ق٫ظ

      سلام دوست عزیز
      بهترین توصیه به شما مراجعه به پزشک متخصص جهت چک کردن سی تی است که خداروشکر پزشک گفته چیز خاصی نیست.
      امیدواریم به زودی سلامتی کامل خودتون رو به دست بیارید.

      • م در اردیبهشت ۴, ۱۳۹۶در۲:۲۱ ب٫ظ

        سلام پسر دوماهه من متاسفانه گوشی افتاد روی سرش و الان دو سه روزه خواب الوده ست ولی خوشبختانه هیچ علامت دیگه ای نداره نمیدونم شاید من نگرانیم بیجاست و خواب طبیعیش باشه توروخدا جوابمو بدین,

        • محسن در اردیبهشت ۴, ۱۳۹۶در۴:۰۴ ب٫ظ

          اگر به پزشک متخصص مراجعه کردین و آزمایش های مورد نیاز رو انجام دادین پس جای نگرانی نداره
          امیدوارم در سلامت کامل باشه فرزندتون.

  14. شیوا در فروردین ۲۴, ۱۳۹۶در۵:۳۰ ب٫ظ

    سلام خسته نباشید
    من چهار روز پیش هولم دادن و پرت شدم و باسر خوردم به دیوار بیهوشی نداشتم اونشبم هیچ علائمی نداشتم فقط فرداشبش حالت تهوع داشتم طوری ک تا صب نخوابیدم ولی بعد از اون حالت تهوعم خوب شد فقط جایی ک ضربه خورده یکم درد میکنه دکترم رفتم گفتن طبیعیه به نظرتون چیکارکنم مشکلی پیش نمیاد

  15. جواد در اردیبهشت ۲۳, ۱۳۹۶در۶:۳۶ ب٫ظ

    سلام من در سال ۹۲ در درگیری با چند نفر در یک محیط بسته توسط بوکس ضربات زیادی به سرم خورد مشکل انچنانی نداشتم بعضی مواقع در اثر کم خوابی واسترس زیاد خیلی بهم میریزم وحافظه ام مثل قبل کار نمیکنه یعنی سریع مطالب را یاد نمیگیرم حتی بعضی مواق دچار فراموشی میشم وپاهام درد میکیره در ضمن من دانشجوی کارشناسی ارشدم وکار هم به طور روزانه میکنم وسنم در زمان ضربه سی و دوسال بوده

  16. الهام در خرداد ۲۳, ۱۳۹۶در۱۰:۴۲ ب٫ظ

    سلام من ۱ ماه گذشته از موتور پرت شده و افتادم داخل جدول که سرم ضربه خورده بود و خونریزی کرده بود همون روز عکسبرداری و سی تی اسکن انجام شد و خداروشکر مشکلی نبود اما الان بعد از یک ماه درست همون قسمت که ضربه خورده بود درد میکنه انگار نبض میزنه و لحظه راه رفتن درد رو بیشتر احساس میکنم
    میخوام بدونم که چرا بعد از یک ماه اینجوری میشه من که مشکلی نداشتم طی این یک ماه و عکس هم چیزی نشون نداده بود
    آیا این درد مهم هست یا نه

  17. عارف در خرداد ۲۸, ۱۳۹۶در۵:۰۴ ب٫ظ

    سلام از مطالب خوبتون ممنونم یک سوال داشتم اگر فردی دچار ضربه مغزی بشه ایا پزشکان میتونن با انجام ازمایشات یا عکس برداری متوجه اختلالات حافظه بشن؟ چون من چند وقت پیش از یک ارتفاعی پرت شدم هیچ علائم خاصی نداشتم و پزشکم گفتن موردی نداره اما چند روزه که متوجه شدم حافظم ایراد پیدا کرده و گاها دیرعمل میکنه مثلا از خواب که بیدار میشم تا چند دقیقه اصلا یادم نمیاد کیمو کجام و یا اتفاقات قبل از خوابمو از یاد میبرم

  18. عرفان در مهر ۱۰, ۱۳۹۷در۵:۰۱ ب٫ظ

    ضربه مغزی جنبه ارثی هم دارد،من که اونقدر سرم قوی و محکمه که اگر هم چوب بزنید تو سرم چوب می شکنه ولی سرم نه.:-) 🙂 🙂 🙂 🙂 🙂

نظر خود را بیان کنید