- نام لاتین: celecoxib
- نام فارسی: سلکوکسیب
- مصرف در حاملگی: C
- گروه درمانی – دارویی: مهارکننده سیکلواکسیژناز – ٢، ضد التهاب
اشکال دارویی:
Cap: 100mg, 200mg
فارماکوکینتیک – دینامیک ، مکانسیم اثر:
ایجاد سطح ثابت پلاسمایی طی ۵ روز بعد از تجویز دوزهای متعدد، PB بالا به ویژه با آلبومین، متابولیسم توسط سیتوکروم P4502cq . حذف ابتدایی توسط متابولیسـم کبدی. ترشح %٢٧ از دارو در ادرار. نیمه عمر حذف حدود ١١ ساعت.
اعمال اثر ضد التهاب از طریق مهار انتخابی COX-2 و در نتیجه کاهش سنتز پروستاگـلدین و کـاهش التهاب، تب و مکانیسم‌های تـولید درد. اسـتفاده از دارو جهت کـاهش عـلایم اسـتئوآرتریت و آرتـریت روماتوئید با ریسک‌کمتر بروز عوارض جـانبی مـحیطی بـه علت نـداشـتن خـاصیت مـهار COX-1 در غلظت‌های درمانی.
مصرف برحسب اندیکاسیون:
- بهبود علایم و نشانه های استئوآرتریت
- بهبود علایم و نشانه‌های آرتربت روماتوئـید
- درمان‌کمکی پولیپ آدنوئید فامیلیال در جهت کاهش تعداد پو‌لیپهای کولورکتال آدنوئیدی
- درد حاد یا دیسمنوره اولیه
تداخلات مهم:
دارویی:
- کاهش اثرات ضد افزایش فشارخون مهارکننده‌های ACE توسط دارو.
- افزایش خطر بروز زخم معده در مصرف همزمان با آسپیرین و استفاده از دوز پـایین آسـپیرین در جهت جلوگیری از بـروز عوارض قلبی.
- امکان افزایش سطح پلاسمایی سلکوکسیب توسط فلوکونازول
- کاهش ترشح سدیم توسط NSAIDها و در نتیجه احتباس سدیم در مصرف همزمان فوروزماید با سـلکوکسیب
- افزایش سطح پلاسمایی لیتیوم
- ضرورت بررسی نشانه‌ها و علایـم بروز خونریزی در مصرف هـمزمان دارو بـا وارفارین.
آزمایشگاهی:
- امکان افزایش سطح BUN – AST – ALT و کلر.
- امکان کاهش سطح فسفات
موارد منع مصرف و احتیاط:
منع‌مصرف: سه ماه سوم بارداری، نارسایی شدید کبدی، حساسیت مفرط به سلکوکسیب، سولفونامیدها، آسپیرین یا NSAIDهای دیگر
احتیاط: سابقه اولسر یا خونریزی گوارشی، بیماری کلیوی پیشرفته، کـم‌خونی، بـیماری کـبدی نشـانه‌دار، افزایش فشارخون، آدم، نارسایی قلبی، آسم، افراد سیگاری یا الکلی، مصرف‌کنندگان کورتیکواستروئیدهای خوراکی یا داروهای ضد انعقاد، افراد مسن و مبتلایان به دیابت.
عوارض جانبی:
شایع‌ترین: سردرد، درد پشت، ادم محیطی، صدمات تصادفی
مهمترین: انفارکتوس میوکارد، نفروتوکسیسیتی، تاکیکاردی
سایر عوارض: سرگیجه، بی‌خوابی، فارنژیت، اسهال، رینیت، سینوزیت، درد شکم، دیس‌پپسی، یـبوست، هیپرکلرمی، هیپوفسفاتمی، عفونت دستگاه تنفس فوقانی، راس، ضعف، اضطراب، افسردگی، عصبی‌شدن، پارستزی، آنژین، طپش قلب، آریتمی، افزایش فشارخون،کاهش شنوایی، تاری دید،گلوکوم، درد چشـم، تهوع، بی‌اشتهایی، استفراغ، خشکی دهان،کـاستریت، هـموروئید، خونریزی از دسـتکاه‌گوارش، آنـمی، ترومبوسیتوپنی، پورپوره‌آ، خارش، اریتـم، حساسیت به نور، سرفه.
مصرف در بارداری و شیر دهی:
ناشناخته بودن ترشح دارو در شیر مادر و تجویز دارو در دوران شیردهی با در نظرگرفتن منافع بر مضار استفاده از دارو.
مسمومیت و درمان:
علایم: لتارژی، خواب‌آلودگی، تهوع، استفراغ، درد اپی‌گاستر، خونریزی گوارشی، افزایش فشارخون، نارسایی حادکلیوی، سرکوب تنفسی وکوما.
درمان: فاقد پادزهر شناخته شده. درمان علامتی - حمایتی. القاء تهوع. استفاده از شارکول فعال، یک ملین اسموتیک یا ترکیبی از اینـها در صورتی که بیثشر از ۴ ساعت از بروز مسمومیت گذشته باشد. عدم تاثـیر دیالیز به علت PB بالای دارو.
توجهات پزشکی – پرستاری ، آموزش بیمار – خانواده:
- امکان حساس بودن بیمار به سلکوکسیب در صورت وجود سابقه حساسیت به سولفونامیدها، آسپیرین یا NSAIDهای دیگر.
- افزایش خطر بروز خونریزی گوارشی در صورت وجود سابقه اولسر یا خونریزی گوارشی.
- بررسی علایـم و نشانه‌های سمیت کبدی وکلیوی به ویـژه در بـیمار دهـیدراتـه و ضـرورت تصحیح دهیدراتاسیون قبل از شروع درمان.
- بررسی عملکرد کلیوی در مـبتلایان بـه نـارسایی شدید کلیوی.
- امکان افزایش خطر بروز تحـریک گوارشی یا خونریزی در مصرف طولانی مدت الکل.
- عدم اثبات استفاده مطمئن از دارو در بیماران کمتر از ١٨ سال.
- انجام آزمایش CBC در فواصل مناسب در خلال درمان و قطع دارو در صورت بروز ترومبوسیتوپنی.
- مطلع‌کردن سریع پزشک در صـورت بـروز سرگیجه شدید، زردی پوست، علایم خونریزی یا تنگی نفس.
- مصرف دارو همراه با غذا جهت پیشگیری از بروز عوارض گوارشی.
- خودداری از جویدن یا خرد کردن دارو.