- نام لاتین: fluconazole
- نام فارسی: فلوکونازول
- مصرف در حاملگی: C
- گروه درمانی – دارویی: بیس ترل آزول صناعی – ضد قارچ وسیع الطیف
اشکال دارویی:
Cap or Tab: 50, 100, 150, 200, 500mg
فارماکوکینتیک – دینامیک ، مکانسیم اثر:
دارای اثرات مهارکنندگی انتخابی بر روی سیتوکروم P450 و C-14 آلفادمتیلاسیون اسـترول قـارچ، دارای جذب خوب از GI انتشار گسترده در بدن و دفع به صـورت دست نـخورده از ادرار (٨٠ درصد) و بـه صـورت متابولیت (١١درصد)، نیمه عمر: ٣٠ساعت قابل برداشت توسط دیالیز است.
مصرف برحسب اندیکاسیون:
کاندیدیاز دهانی – خلفی ، کاندیدیاز مری (ازوفاژیال) – مننژیت کریپتوکوکی – پریتونیت یـا عفونت ادراری کـاندیدایـی – عفونت‌های کاندیدایی سیستمیک (کاندیدمی، کاندیدیاز منتشر و پنومونی) – پیشگیری از کاندیدیاز مفز استخوان – کاندیدیاز واژینال
تداخلات مهم:
- طولانی‌شدن PT بیمار در مصرف همزمان فلوکونازول با داروهای ضدانـعقاد کـومارینی (وارفـارین) و افزایش احتمال خون‌ریزی مغزی در فرد با مصرف همزمان با نیکومالون (ضدانعقاد کومارینی)؛
- افزایش سطح سرمی سیکلوسپورین در مصرف همزمان با فلوکونازول (به ویژه در بیمار دریافت‌کننده پیوند کلیه)؛
- کاهش کارآیی قرص‌های ضدبارداری خوراکی و افزایش اندک احتمال بارداری در حین مصرف این دو داروبا هم؛
- افـزایش آنـزیم‌های کـبدی و سـطح سـرمی فـنی‌توئین در مـصرف هـمزمان بـا فـلوکونازول؛
- افزایش غلظت پـلاسمایی و اثـرات هـیپوکلسیک تـرکیبات سـولفونیل اوره، تـولبوتامید، گـلی‌بورید و گلی‌پیزامید در مصرف همزمان با فلوکونازول؛
- کاهش سطح سرمی فلوکونازول توسط ریفامپین و افزایش در آنزیم‌های کبدی در مصرف همزمان این دو دارو؛
- کاهش کلیرانس فلوکونازول توسط دیورتیک‌های تیازیدی؛
- افزایش غلظت نـورتریپتیلین، ریـفابوتین، تـاکـرولیموس و زیـدوورین تـوسط فلوکونازول؛
- احتمال خطر آریتمی قلبی و افزایش غلظت داروهای آستمیزول و سیزاپراید یـا تـرفنادین در مـصرف همزمان با دارو؛
- افزایش آنزیم‌های‌کبدی در مصرف همزمان ایزونیازید یا اسید والپروئیک یا سولفونیل اوره با فلوکونازول
موارد منع مصرف و احتیاط:
منع مصرف: حساسیت مفرط به فلوکونازول یا دیگر داروهای ضدقارج دسته آزول
احتیاط: بارادری، در افراد دچار اختلال کبدی یا کلیوی
عوارض جانبی:
شایع‌ترین: این دارو به خوبی تحمل می‌گردد. مصرف دارو بـه مدت ٧ روز یـا بـیشتر، در پنج تا سی درصد افـراد عوارض جانبی مـی‌دهد بیشتر عوارض جانبی آن در مبتلایان به ایدز رخ می‌دهد.
تهوع، استفراغ، دل‌درد و اسهـال (به ندرت این عوارض شدید است) راش، ائوزینوفیلی و خـارش (در ۵ درصد بـیماران)، عدم تـعادل و سـردرد (٢درصد)، افـزایش خـفیف SGOT و ‘SGPT آلکالین فسفاتاز وگاماگلوتامیل ترانسفراز و بیلی‌روبین خون ، مسـمومیت کـبدی (نـادر) احتمال بروز افزایش در آنزیم‌های کبدی در صـورت مـصرف هـمزمان دارو بـا ریـفامپین و فـنی‌توئین و ایزونیازید و اسید والپروئیک، سولفونیل اوره (پائین آورنده قند خون)
مهم‌ترین: سندرم استیونس – جانسون (نادر اما مهم) که می‌تواند منجر به مرگ شود. درماتیت پوسته‌ریزی دهـده، خواب‌آلودگی، اخلالات رو‌انی، دلر‌یوم، کما، خستگی، تشـج اثرات اندک ، غیر ثابت مصرف دارو به مدت ١۴ روز بر روی غلظت تستوسترون و کورتیکواستروئیدهای آندروژن و پاسخ
کورتیزول به تحریک ACTH نفخ و خشکی دهان، سکسکه، سوزش معده و بی‌اشتـهایی، آنمی، لکوپنی، نـوتروپنی و تـرومبوسیتوپنی هیپوکالمی، افزایش غلظت Cr و BUN سرم
مصرف در بارداری و شیر دهی:
احتیاط در مصرف دارو در دوران بارداری و شیردهی
مسمومیت و درمان:
اطلاعات محدودی از بروز مسمومیت ناشی از فلوکونازول در انسان وجود دارد. علایم مسمومیت در موش: کاهش حرکت و تنفس افتادگی پلک و اشک‌ریزش، عدم کـنترل ادرار و سـیانوز، افـزایش بـزاق و تشـنج کولونیک در صورتی که میزان مصرف این داروکمتر از ۱gr/kg وزن بدن موش باشد.
درمان مسمومیت در انسان – لاواژ معده و استفاده از همودیالیز، با استفاده از همودیالیز بعد از ٣ ساعت غلظت پلاسمایی این دارو به نصف کاهش می‌یابد.
توجهات پزشکی – پرستاری ، آموزش بیمار – خانواده:
- چک PT (در مصرف همزمان فلوکونازول بـا داروهـای کـومارینی)، قـند خون (در بـیماران دیـابتی مصرف‌کننده سولفونیل اوره)، BUN و Cr و آنزیم‌های‌کبدی (از نظر عملکردکلیوی، کبدی)
- احتیاط در مصرف فلوکونازول در بیماران مبتلا بـه ایـدز و اخـتلال در عـملکرد کـلیوی و کـبدی و مـصرف‌کنندگان فنی‌توئین (از نظر بروز عوارض سمی ناشی از فنی‌توئین)
- در صورت مصرف وریدی فلوکونازول حداکثر سرعت انفوزیون ۲۰۰mg/h و عدم افزودن سایر داروها به محلول انفوزیون فلوکونازول.
- خـودداری از مصرف دارو با آستمیزول، سیزاپراید یا ترفنادین (به علت خطر آریتمی قلبی)
- در صورت فراموش نمودن یکـی از دوزهای دارو مصرف آن بلافاصله پس از یادآوری و خودداری از ٢ برابر نمودن دوز دارو.
- تماس با پزشک در صورت بروز علایـم زیر: زردی و بیحالی، خارش و راش.