بیماری‌های مغز و اعصاب؛ هرچه که باید درباره آن بدانید

بیماری‌های مغز و اعصاب سالانه افراد زیادی را درگیر خود می‌کنند. بیش از ۶۰۰ نوع بیماری مرتبط با اعصاب و مغز وجود دارند که برخی از آن‌ها شایع‌تر و شناخته شده‌تر هستند.

سیستم عصبی انسان که از مغز، نخاع و اعصاب تشکیل شده مسئولیت کنترل بدن و فعالیت‌های بدن از قبیل حرف زدن، راه رفتن، غذا خوردن و… را بر عهده دارد. این عملکرد‌ها به صورت خودکار و بدون تفکر انجام می‌شوند. هر گونه مشکلی که برای قسمت‌های مختلف سیستم عصبی پیش بیاید باعث ناتوانی بیشتر عملکرد‌های بدن می‌شود.

مختصری درباره بیماری‌های مغز و اعصاب

بیماری‌هایی مانند صرع، میگرن، سکته مغزی، آلزایمر و… همگی بیماری‌های مغز و اعصاب هستند که بیشتر افراد تا حدودی با علائم و نشانه‌های این بیماری‌ها آشنایی دارند. بهترین پزشکان ایران و جهان تا به امروز توانسته‌اند روش‌های متعددی را برای کنترل این بیماری‌ها معرفی کنند. پس اگر علائمی از بیماری‌های سیستم عصبی در شما یا در اطرافیانتان وجود دارد حتماً به متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید.

بیماری‌های مغز و اعصاب در هر سنی که اتفاق بیفتند جنبه‌های مختلف زندگی فرد را تحت تأثیر قرار می‌دهند. قطعاً شما هم اسم بیماری‌های مختلفی از قبیل سکته مغزی، صرع، اضطراب و افسردگی، آلزایمر، تشنج و… را شنیده‌اید تمامی این‌ها نمونه‌های از بیماری‌های سیستم عصبی هستند. اختلالات مغزی انواع مختلفی دارند که هر کدام علائم و عواقب متفاوتی دارند.

علت ایجاد بیماری‌های مغز و اعصاب کدامند؟

علت برخی از بیماری‌های مغز و اعصاب مانند صرع، آلزایمر و… ناشناخته است.

بر اساس آمار آسیب‌های مغزی بیشتر در کودکان زیر ۴ سال، جوانان بین ۱۵ تا ۲۵ سال و بزرگسالان ۶۵ سال به بالا دیده می‌شود. اما تومور‌های مغزی ممکن است در هر سنی اتفاق بیفتند.

• سابقه خانوادگی و ژنتیک می‌تواند در ایجاد بیماری‌های مغز و اعصاب تأثیر داشته باشد

• سابقه خانوادگی و افزایش سن هم خطر بروز بیماری‌های نورودژنراتیو را افزایش می‌دهد

اما ایجاد اختلالات روانی در افراد شیوع بیشتری دارد. معمولاً از هر ۵ نفر بزرگسال یک نفر دچار اختلالات روانی است که علت ایجاد این اختلالات سابقه خانوادگی، تجربه زندگی آسیب‌زا یا استرس‌زا، سابقه مصرف الکل یا مواد مخدر، آسیب‌های مغزی در گذشته و… است.

انواع بیماری‌های مغز و اعصاب

انواع بیماری‌های مغز و اعصاب با شدت‌ها و علائم مختلفی بروز می‌کنند. گا‌هاً بیماری مغزی در اثر سوانح و اتفاقات محیطی روی می‌دهد اما در برخی موارد بیماری‌ها ریشه ژنتیکی دارند. بیماری‌های مغزی بسیار خطرناک هستند و در برخی موارد نبود درمان مناسب برای آن‌ها به قیمت از دست دادن جای فرد است.

بیماری‌های مغز و اعصاب در هر سنی که بروز کنند خطرناک هستند و باید حتماً توسط پزشک متخصص بررسی و کنترل شوند. به طور کلی در دسته‌بندی جامعی که برای بیماری‌های مرتبط با مغز و اعصاب انجام شده است این بیماری‌ها عبارتند از:

• بیماری‌های ناشی از آسیب‌های مغزی

• تومور‌های مغزی

• اختلالات روانی

• بیماری‌های نورودژنراتیو (تخریب‌کننده عصب)

صدمات مغزی

صدمات و آسیب‌های مغزی دسته‌ای از بیماری‌های مغز و اعصاب هستند که ناشی از ترومای بلانت یا غیر نافذ می‌باشند. در بیشتر موارد ضربه به سر باعث آسیب به بافت مغز، سلول‌های عصبی و اعصاب می‌شود. زمانی که بخش‌هایی از مغز آسیب ببیند برقراری ارتباط مغز با بقیه اعضای بدن دچار اختلال می‌شود.

از مهم‌ترین آسیب‌های مغزی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• ضربه مغزی

• سکته مغزی

• لخته شدن خون

• کوفتگی یا کبودی بافت مغز

• هماتوم

• ادم مغزی یا کبودی بافت مغز

برخی از علائم آسیب‌های مغزی عبارتند از:

• داشتن حالت تهوع و استفراغ

• ایجاد مشکلات گفتاری

• بی حسی و فلج شدن برخی از قسمت‌های بدن

• مشکلات تمرکز

• خونریزی از گوش

• از دست دادن حافظه

• مشکلات تمرکز

بعد از آسیب‌های مغزی ممکن است فرد علائم دیگری از قبیل ضربان قلب کم، فشار خون بالا، تنفس نامنظم و گشاد شدن مردمک چشم را تجربه کند.

درمان آسیب‌های مغزی

درمان بیماری‌های مغز و اعصاب ناشی از آسیب دیدگی مغز شامل دارو درمانی، توانبخشی یا جراحی مغز است. البته نوع درمان کاملاً به نوع آسیب دیدگی و شدت آن بستگی دارد. افرادی که شدت آسیب دیدگی در آن‌ها زیاد باشد جراح متخصص با استفاده از روش جراحی بافت آسیب دیده را ترمیم یا خارج می‌کند.

دارو درمانی بیشتر برای آسیب‌های خفیف توصیه می‌شود. هر چه شدت بیماری زیاد شود پزشک متخصص در کنار دارو درمانی از روش‌های دیگری از قبیل گفتار درمانی، فیزیوتراپی، روانپزشکی و… استفاده می‌کند.

تومور‌های مغزی

یکی از خطرناکترین بیماری‌های مغز و اعصاب وجود تومور در مغز است. تومور‌های اولیه در مغز با توجه به تعداد و شدت آن‌ها کنترل و درمان می‌شوند. زمانی که تومور‌ها در سایر نواحی بدن گسترش پیدا کنند و به مغز برسند باعث سرطان مغز یا تومور‌های ثانویه یا متاستاتیک مغز می‌شوند.

بهترین پزشکان ایران و جهان تومور‌های مغزی را در قالب درجه‌های ۱، ۲، ۳ یا ۴ طبقه‌بندی می‌کنند. تومور‌ها در انواع خوش خیم یا غیر سرطانی و بدخیم یا سرطانی بروز می‌کنند. درجه ۴ تومور‌های مغزی تهاجمی و بسیار خطرناک هستند. تومور‌ها ممکن است در هر سنی ایجاد شوند و هیچ گونه علت شناخته شده‌ای برای ایجاد این عارضه وجود ندارد. علائم تومور‌ها به توجه به نوع و محل تومور متفاوت است. به طور کلی شایع‌ترین علائم تومور‌های مغزی عبارتند از:

• سردرد و تشنج

• حالت تهوع و استفراغ

• تشنج

• تغییر در احساس شنوایی، گفتار و بینایی

• بی‌حسی یا سوزن سوزن شدن در بازو‌ها یا پا‌ها

• تغییر در شخصیت

• مشکل در حرکت یا تعادل

درمان تومور‌های مغزی

نوع درمان برای تومور‌های مغزی متفاوت است. در واقع محل قرار‌گیری تومور، شدت تومور، شرایط بدنی فرد، سن و… روی انتخاب روش درمان تأثیر می‌گذارد. به طور کلی روش جراحی، شیمی درمانی و پرتو درمانی رایج‌ترین روش‌های درمانی برای این بیماری‌ها هستند.

بیماری‌های نورودژنراتیو (تخریب‌کننده عصب)

یکی دیگر بیماری‌های مغز و اعصاب بیماری‌های نورودژنراتیو هستند که روی ساختار مغز و اعصاب تأثیر می‌گذارند. این بیماری‌ها به مرور باعث تخریب ساختار مغز و از بین رفتن آن می‌شوند. وجود این بیماری‌ها باعث تغییر شخصیت و سردرگمی ذهنی می‌شود.

برخی از بیماری‌های این دسته مانند آلزایمر در اثر افزایش سن ایجاد می‌شوند که به مرور فرآیند‌های ذهنی و حافظه را دچار اختلال می‌کنند. برخی دیگر از بیماری‌های تحریک‌کننده عصب ریشه ژنتیکی دارند و از سن پایین علائم آن‌ها بروز می‌کند مثلاً بیماری تای ساکس یکی از بیماری‌های مغز و اعصاب با ریشه ژنتیکی است. اما به طور کلی بیماری‌های شایع نورودژنراتیو عبارتند از:

• بیماری پارکینسون

• بیماری هانتینگتون

• زوال عقلی در تمامی اشکال

• اسکلروز جانبی آمیوتروفیک

علائم بیماری‌های نورودژنراتیو

از مهمترین علائم بیماری‌های تحریک‌کننده سیستم عصبی می‌توان به اضطراب، فراموشی، بی‌علاقگی، از دست دادن حافظه، از دست رفتن کنترل بدن، تحریک تغییرات خلق و خو اشاره کرد. این بیماری‌ها باعث آسیب‌های دائمی می‌شود و هر چه بیماری پیشرفت کند ممکن است علائم جدیدی دیده شود.

درمان

تاکنون هیچ روش مؤثری برای درمان قطعی بیماری‌های نورودژنراتیو ارائه نشده است. متخصص مغز و اعصاب برای کاهش علائم و بهبود کیفیت زندگی یک سری درمان‌های دارویی را به کار می‌گیرد.

اختلالات روانی

یکی از متنوع‌ترین گروه‌های بیماری‌های مغز و اعصاب مربوط به اختلالات روانی هستند. این اختلالات روانی روی الگوی رفتار تأثیر می‌گذارند. روان درمانگر خوب در تهران می‌تواند با بررسی علائم فرد نوع بیماری را تشخیص دهد و درمان مؤثر را برای آن انتخاب کند. مهمترین و شناخته شده‌ترین بیماری‌های روانی عبارتند از:

• اضطراب و افسردگی

• روان گسیختگی

• اختلال دوقطبی

• استرس و اختلال بیش فعالی

• اختلال استرس بعد از یک اتفاق ناگوار

اختلالات روانی بسیار متنوع هستند و یک اختلال ممکن است در افراد مختلف علائم متفاوتی داشته باشد که در این باره می‌توانید با درمانگر خود مشاوره کنید.

درمان اختلالات روانی

دکتر درمانگر خوب در تهران با توجه به نوع اختلال و شدت آن از دو روش دارو درمانی و روان درمانی استفاده می‌کند. گا‌هاً برای نتیجه بخشی بهتر در کنار روان درمانی از دارو هم استفاده می‌شود.

علائم بیماری‌های مغز و اعصاب

علائم بیماری‌های مغز و اعصاب زمانی خود را نشان می‌دهند که بخشی از مغز آسیب دیده باشد. علاوه بر علائمی که در بخش‌های مختلف بدن دیده می‌شود علائمی هم در احساس، شخصیت و حافظه هم دیده می‌شود.

علائم این بیماری‌ها با توجه به شرایط فرد بسیار متفاوت هستند. اما به طور کلی علائم جسمی و شناختی ناشی از بیماری‌های روانی عبارتند از:

• تغییر در شنوایی‌، گفتار یا بینایی

• عدم تعادل (بیماری‌های مغزی و سرگیجه)

• حالت تهوع و استفراغ

• ضعف در دست‌ها یا پا‌ها

• از دست دادن حس بویایی یا چشایی

• خستگی مفرط

• فلج‌شدگی جزئی یا کامل بدن

• مشکل در خواندن یا نوشتن (این حالت زمانی نگران‌کننده است که فرد قبلاً قادر به انجام چنین کار‌هایی بوده باشد)

• مشکلات در بلع

• از دست دادن حافظه

• گیجی تغییر شخصیت

• تغییر نوع گفتار

• درد‌هایی با دلایل ناشناخته و غیر قابل توضیح

• افسردگی یا اضطراب

• مشکل تنفسی

• مشکل در تمرکز

• تغییر حالات روحی

• مشکل در راه رفتن و تعادل

• لرزش بدن

• ضعف و خستگی بدن

• سردرد

• تشنج

• کنترل ضعیف ضربات جسمی یا مشکلات احساسی

بیشتر این علائم ممکن است در اثر بیماری‌های دیگری هم بروز کنند. اما بهتر است در صورت بروز هر کدام از این علائم به صورت مداوم به روان درمانگر خوب در تهران یا متخصص مغز و اعصاب مراجعه شود.

علت ایجاد بیماری‌های مغز و اعصاب

بهترین پزشکان ایران و متخصص مغز و اعصاب ریشه‌ی اصلی بیماری‌های مغز و اعصاب را عوامل مختلف ژنتیکی و محیطی می‌دانند. به طور کلی آسیب‌هایی که منجر به بیماری‌های سیستم عصبی می‌شود بسیار زیاد هستند که در زیر به برخی از معمول‌ترین عوامل اشاره می‌کنیم.

التهاب

در بیشتر موارد عفونت، واکنش خود ایمنی یا دلایل نامعلوم باعث ایجاد تورم در مغز می‌شود. وقتی تورم توسط متخصص مغز و اعصاب به موقع تشخیص داده نشود و کنترل نشود باعث تحریک و آسیب بافت مغزی می‌شود. التهاب اگر تداوم داشته باشد می‌تواند زمینه ساز بیماری‌هایی از قبیل مولتیپل اسکلروزیس و واسکولیت باشد. از طرفی هم آسیب‌های مغزی می‌تواند زمینه ساز بروز التهاب و آسیب مستقیم به مغز شود.

سکته

بیماری شایعی که تقریباً همه افراد تا حدودی با این بیماری رایج آشنا هستند. زمانی که در جریان خون به مغز اختلال ایجاد شود سلول‌های مغزی از بین ‌می‌روند و فرد دچار سکته می‌شود. این اختلال روی گفتار، حرکت و تفکر فرد تأثیر منفی می‌گذارد. سکته مغزی ممکن است در هر سنی به وجود بیاید.

تومور مغزی

همانطور که گفته شد وجود تومور مغزی باعث می‌شود تا به بافت‌ها و اعصاب سر فشار وارد شود و عملکرد آن تحت تأثیر قرار بگیرد.

ژنتیک

تنها عوامل محیطی و آسیب‌های مغزی نیستند که زمینه ساز بیماری‌های مغز و اعصاب هستند. برخی از بیماری‌های سیستم عصبی بیماری هانتینگتون، دیستروفی عضلانی و بیماری ویلسون ریشه ژنتیکی دارند. این بیماری‌های از طریق بررسی سابقه خانوادگی، معاینه بالینی و آزمایش ژنتیک تشخیص داده می‌شوند.

• سبک زندگی ناسالم و استفاده از مواد غذایی مضر

• سوء تغذیه و کمبود شدید ویتأمین‌ها و پروتئین‌ها

• عوامل محیطی، از جمله سموم مانند سرب و جیوه

• آسیب نخاعی

• عفونت‌ها و التهابات

• سوءمصرف الکل

بهترین متخصصین درمان بیماری‌های مغز و اعصاب

چیزی که برای همه‌ افراد از اهمیت بالایی برخوردار است پیشگیری، کنترل و درمان بیماری‌های مغز و اعصاب است. عوامل مختلفی باعث ایجاد انواع بیماری‌های سیستم عصبی می‌شوند اما بی‌توجهی و یا خود درمانی می‌تواند بسیار خطرناک باشد و برای برخی از بیماری‌ها زمینه ساز تشدید و پیشرفت بیماری باشد.

هر علائم نگران‌کننده‌ای باید توسط متخصص مغز و اعصاب پیگیری شود. مثلاً اگر فرد به اختلالات روانی مبتلا باشد باید به روان درمانگر خوب در تهران مراجعه کند تا روان درمانی و دارو درمانی با توجه به نوع اختلال استفاده شود. هر خانم و آقایی که سیر زندگی سالم برای آن‌ها اهمیت دارد باید به طور مرتب توسط بهترین پزشکان ایران چکاپ شوند.

جمع‌بندی

به طور کلی بیماری‌های مغز و اعصاب علائم و نشانه‌های مختلفی دارند. پزشک متخصص مغز و اعصاب به خوبی می‌تواند نوع اختلال را تشخیص دهد و حتی راهکار‌های مؤثری را برای پیشگیری و درمان معرفی کند. هر فردی نیاز به آگاهی کامل در مورد بیماری‌های مغز و اعصاب دارد تا بتواند به موقع علائم را شناسایی کند و به پزشک متخصص مراجعه کند. در سایت http://majalesalamat.com/ اطلاعات جامعی در خصوص بهترین یافته‌های پزشکی وجود دارند که افراد با تکیه بر آن‌ها می‌توانند در جهت ارتقای سلامت خود و جامعه گام مؤثری بردارند.