آب، عنصر حیاتی و ضروری برای بقای هر سازمان زنده است. با افزایش جمعیت و توسعه صنعتی، منابع آب تمیز و قابل استفاده کاهش یافته و آبهای آلوده مشکل جدی شدهاند. بهداشت آب آشامیدنی و تصفیه آب برای جلوگیری از بیماریهای مرتبط با آب بسیار مهم است. تصفیه آب صنعتی به وسیله فرآیندهایی مانند فیلتراسیون و ضدعفونی، آب را از آلودگیها و باکتریها پاک میکند. استفاده از آب تصفیه شده بهداشتی و ایمن است. در این مقاله، به اهمیت بهداشت آب آشامیدنی، روشهای تصفیه آب و تأثیر آن بر سلامت انسان میپردازیم. همچنین، استانداردها و نکات احتیاطی در استفاده از آب تصفیه شده را بررسی میکنیم.
بیماریهای مرتبط با آب بیماریهایی هستند که به وسیله آب آلوده یا مشکوک به آلودگی منتقل میشوند. این بیماریها میتوانند به صورت مستقیم از طریق مصرف آب آلوده آشامیده شوند یا از طریق مصرف غذاهایی که با آب آلوده آبیاری شدهاند، به افراد منتقل گردند.
به برخی از بیماریهای مرتبط با آب عبارتند از:
اسهال خونی: این بیماری عفونی بخصوص در مناطقی با بهداشت ضعیف رخ میدهد. باکتریها، ویروسها یا انگلها میتوانند با مصرف آب آلوده به دست آید و عفونت را در دستگاه گوارش ایجاد کنند. علائم شایع شامل اسهال، استفراغ و تب میباشند.
عفونت روده: عفونت روده نیز یک بیماری است که توسط باکتری منتقل میشود. این بیماری ناشی از مصرف آب یا غذایی که با آب آلوده تهیه شده است، منتشر میشود و ممکن است منجر به اسهال شدید و تلفات جانی شود.
تیفوئید(حصبه): عفونت با باکتری که از طریق آب و غذای آلوده منتقل میشود، باعث بروز تیفوئید میشود. علائم آن شامل تب بالا، سردرد، خستگی، سرفه، افزایش درد شکم و اسهال میباشند.
همچنین، برای جلوگیری از بیماریهای مرتبط با آب، میتوان از روشهای زیر استفاده کرد:
- مصرف آب آشامیدنی تصفیه شده و از منابع معتبر.
- اطمینان از بهداشت و تمیزی منابع آب، شامل چاههای عمومی و سیستمهای آب شهری.
- استفاده از ظروف تمیز و مطابق با استانداردهای بهداشتی برای نگهداری و مصرف آب.
- شستن دستها با آب و صابون به طور منظم، به ویژه قبل از تهیه و مصرف غذا و پس از استفاده از دستگاههای بهداشتی.
- پخت کامل غذاها و جلوگیری از مصرف غذاهای نیمپخته یا خام که با آب آلوده آمیخته شدهاند.
- استفاده از مواد ضدعفونی در صورت نیاز، مانند محلولهای ضدعفونی کننده برای تمیز کردن میوهها و سبزیجات.
- توجه به بهداشت شخصی و جلوگیری از استفاده از آب آلوده برای شستن دندان و غسل.
آب تصفیه شده نقش بسیار مهمی در پیشگیری از بیماریهای مرتبط با آب دارد. با تصفیه آب، آلودگیها، باکتریها، ویروسها، انگلها و مواد شیمیایی آلوده از آب حذف میشوند، که میتواند بهداشت و سلامت عمومی را حفظ کند. در زیر نقش آب تصفیه شده در پیشگیری از بیماریهای مرتبط با آب را بررسی میکنیم:
حذف میکروارگانیسمها: با استفاده از فرآیندهای تصفیه مانند فیلتراسیون، کلرزنی، استریلیزاسیون با نور ماوراء بنفش و استفاده از محصولات شیمیایی ضدعفونی، میکروارگانیسمهای مضر مانند باکتریها، ویروسها و انگلها از آب حذف میشوند. این عملیات باعث کاهش خطر ابتلا به بیماریهایی که قبل تر صحبت کردیم می شود.
حذف مواد شیمیایی آلوده: آب تصفیه شده میتواند مواد شیمیایی آلوده مانند فلزات سنگین، مواد آلی، پسماندهای صنعتی و داروهای آلوده را از آب حذف کند. مصرف آب آلوده به این مواد ممکن است به بیماریهای مرتبط با آب مانند سرطان، مسمومیت و مشکلات ایمنی دیگر منجر شود. تصفیه آب به عنوان یک مرحله مهم در حذف این مواد آلوده عمل میکند.
استفاده در صنعت و کشاورزی: آب تصفیه شده میتواند به عنوان منبع آب استفاده شود که در صنعت و کشاورزی بکار میرود. استفاده از آب تصفیه شده در این بخشها، کاهش مصرف منابع آب تازه و کمک به حفظ منابع آب طبیعی را به همراه دارد.
حفظ محیط زیست: تصفیه آب به معنای حفظ و بهینه سازی منابع آب و کاهش تاثیرات منفی بر محیط زیست نیز مؤثر است. با استفاده از آب تصفیه شده، میتوان مصرف آب تازه را کاهش داد و نیاز به استخراج آب از منابع طبیعی را کاهش داد. این کار میتواند به حفظ اکوسیستمها، حفظ تنوع زیستی و کاهش آبهای زباله کمک کند.
در ادامه به معرفی انواع روشهای تصفیه آب می پردازیم و هر کدام به منظور حذف آلودگیها و بهبود کیفیت آب مورد استفاده قرار میگیرند. در زیر، برخی ازمهمترین روشهای تصفیه آب را توضیح میدهم:
فیلتراسیون: فیلتراسیون یکی از روشهای پرکاربرد در تصفیه آب است. در این روش، آب از طریق فیلترهای با سوراخهای کوچک عبور میکند تا ذرات معلق، مواد آلی و میکروارگانیسمهای مضر را حبس کند. فیلتراسیون میتواند شامل فیلتراسیون از طریق ماسه، کربن فعال، ممبرین باشد.
کلرزنی: افزودن کلر به آب یک روش متداول برای ضدعفونی و حذف باکتریها و ویروسها است. کلر به عنوان یک ماده اکسیدکننده عمل کرده و میکروارگانیسمها را از بین میبرد. با این حال، استفاده از کلر به میزان زیاد میتواند مواد شیمیایی مضر تشکیل دهد و باعث ایجاد بو و طعم ناخوشایند در آب شود.
فرایند اسمز معکوس: این روش از طریق استفاده از ممبرین های نصب شده در دستگاههای اسمز معکوس، آب را از طریق فشار از طریق ممبرین عبور میدهد. در این فرآیند، آب تحت فشار از طریق ممبرین عبور میکند و آلودگیها، نمکها، مواد آلی و میکروارگانیسمها را حبس میکند. این روش معمولاً برای تصفیه آب شور استفاده میشود.
استفاده از کربن فعال: کربن فعال یک جاذب قوی برای مواد آلی است که در آب وجود دارند. این روش برای حذف مواد آلی، رنگ، بو، طعم ناخوشایند و مواد آلوده دیگر از آب استفاده میشود. کربن فعال میتواند به صورت پودر استفاده شود و آلودگیها را جذب کرده و از آب جدا میکند.
استفاده از ازن: ازن یک گاز قوی آنتیباکتریال است که برای تصفیه آب استفاده میشود. در این روش، ازن به آب اضافه میشود و با عملکرد اکسیدکننده خود، باکتریها، ویروسها و مواد آلی را از بین میبرد. علاوه بر این، ازن میتواند بو و طعم ناخوشایند آب را نیز از بین ببرد.
استفاده از نانو فیلتراسیون: نانو فیلتراسیون یک فرآیند فیلتراسیون است که با استفاده از ممبرین های نانو متری، ذرات و آلودگی های بسیار ریز را حذف میکند. این روش معمولاً برای حذف نانو ذرات، نانو مواد آلی و نانو مواد شیمیایی از آب استفاده میشود.
همچنین، ممکن است در فرآیند تصفیه آب از ترکیبی از این روشها استفاده شود تا بهبود کیفیت آب به حداکثر برسد. در واقع، انتخاب روشهای مناسب بستگی به نوع آلودگیها و هدف نهایی تصفیه آب دارد. همچنین، عوامل مانند هزینه، مقیاسپذیری، مصرف انرژی و اثرات جانبی نیز در انتخاب روشهای تصفیه آب مهم هستند.
با استفاده از آب تصفیه شده به عنوان منبع آب مصرفی، میتوان به طور موثر از بیماریها جلوگیری کرد. تصفیه آب به بهبود کیفیت آب و حذف آلودگیهای مختلف کمک میکند. در نتیجه:
- خطر انتقال بیماریهای مشترک ناشی از میکرو ارگانیسم ها مانند باکتریها و ویروسها به طور قابل توجهی کاهش مییابد.
- ریسک بروز بیماریهایی که به علت آلودگی شیمیایی مثل فلزات سنگین و مواد سمی ایجاد میشوند، به طور قابل توجهی کاهش می یابد.
- استفاده از آب تصفیه شده میتواند به بهبود سلامت و رفاه عمومی جامعه کمک کند.