متاسفانه این روزها تب کریمه کنگو (CCHF) باعث نگرانی خیلی از مردم عزیزمان شده است به همین دلیل در این مقاله سعی کرده ایم هرآنچه که باید درمورد تب کریمه کنگو بدانید را بررسی کنیم.
برخی از حقایق کلی:
- ویروس تب خونریزی دهنده کریمه کنگو باعث بیماری ویروسی و تب شدید خونریزی دهنده می شود.
- بیماری CCHF تا ۴۰٪ کشنده است.
- ویروس در درجه اول از کنه و دام به مردم منتقل می شود. انتقال از انسان به انسان از طریق تماس نزدیک با خون، ترشحات، ارگان ها و یا سایر مایعات بدن افراد آلوده اتفاق می افتد.
- CCHF در آفریقا، بالکان، خاورمیانه و آسیا بومی است.
- هیچ واکسنی برای افراد یا حیوانات وجود ندارد.
تب خونریزی دهنده کریمه کنگو یک بیماری گسترده ناشی از ویروس منتقله از راه کنه (Nairovirus) از خانواده Bunyaviridae است. ویروس CCHF باعث شیوع بیماری های ویروسی شدید تب خونریزی دهنده، با میزان کشندگی ۱۰-۴۰٪ می شود.
CCHF در آفریقا، بالکان، شرق میانه و کشورهای آسیایی شایع است.
ویروس تب خونریزی دهنده کریمه-کنگو در حیوانات و کنه ها
میزبان ویروس CCHF شامل حیوانات وحشی و اهلی مانند گاو، گوسفند و بز هستند. بسیاری از پرندگان به عفونت مقاوم هستند، اما شترمرغ مستعد است و ممکن است عفونت زیادی در مناطق بومی آن دیده شود. به عنوان مثال، شیوع سابق در کشتارگاه شترمرغ در آفریقای جنوبی رخ داده است. هیچ بیماری مشهودی در این حیوانات وجود ندارد.
حیوانات از طریق گزش کنه آلوده و ویروس باقی مانده در جریان خون خود عفونی می شوند. عفونت یک هفته بعد دوباره با گزش بعدی ادامه می یابد. اگر چه برخی از کنه ها با این ویروس آلوده می شوند اما کنه های Hyalomma ناقل اصلی هستند.
انتقال کریمه کنگو
ویروس CCHF با گزش کنه و یا از طریق تماس با خون حیوان آلوده و یا بافت آلوده در طول و بلافاصله بعد از کشتار به انسان منتقل می شود. اکثر موارد در افراد درگیر در صنعت دام، مانند کارگران کشاورزی، کارگران کشتارگاه و دامپزشکان رخ داده است.
انتقال انسان به انسان در اثر تماس نزدیک با خون، ترشحات، ارگان و یا سایر مایعات بدن افراد آلوده اتفاق می افتد. عفونت ها در بیمارستان با توجه به استرلیزه نادرست تجهیزات پزشکی، استفاده مجدد از سوزن و آلودگی تجهیزات پزشکی رخ می دهد.
نشانه ها و علائم تب کریمه کنگو
طول دوره کمون بستگی به نوع اکتساب این ویروس دارد. به دنبال عفونت توسط گزش کنه، دوره کمون معمولا یک تا سه روز است، حداکثر نه روز. دوره کمون در حالت تماس با خون و یا بافت آلوده معمولا پنج تا شش روز، تا حداکثر ۱۳ روز است.
شروع علائم ناگهانی با تب، درد عضلانی، سرگیجه، درد گردن و سفتی، کمردرد، سردرد، درد چشم و ترس از نور (حساسیت به نور) است. ممکن است تهوع، استفراغ، اسهال، درد شکم و گلو درد، و نوسانات خلقی شدید و سردرگمی نیز دیده شود. پس از دو تا چهار روز، این حالات با خواب آلودگی، افسردگی و سستی جایگزین می شوند، و درد شکم ممکن است به قسمت فوقانی و راست، با هپاتومگالی قابل تشخیص (بزرگ شدن کبد) منتقل شود.
دیگر علائم بالینی عبارتند از تاکی کاردی (ضربان قلب سریع)، لنفادنوپاتی (بزرگی غدد لنفاوی) و بثورات پتشی (بثورات ناشی از خونریزی داخل پوست) در سطوح مخاطی داخلی، از جمله در دهان و گلو، و بر روی پوست. پتشی ممکن است به بثورات بزرگتر به نام اکیموز، و دیگر پدیده های خونریزی منجر شود. معمولا شواهدی از هپاتیت و وخامت سریع کلیه، آسیب ناگهانی کبد یا نارسایی ریوی بعد از روز پنجم از بیماری دیده می شود.
میزان مرگ و میر CCHF حدود ۴۰٪ است، با مرگ هایی که در هفته دوم بیماری رخ می دهد. در بیمارانی که بهبود می یابند، بهبود در روز نهم و دهم پس از شروع بیماری آغاز می شود.
تشخیص بیماری تب کریمه کنگو
عفونت ویروس CCHF ممکن است توسط چندین تست آزمایشگاهی مختلف تشخیص داده شود:
- آزمون ایمونوسوربنت متصل به آنزیم
- تشخیص آنتی ژن؛
- خنثی سازی سرم؛
- واکنش زنجیره ای پلیمریزاسیون ترانس کریپتاز معکوس
- جداسازی ویروس کشت.
بیماران مبتلا به بیماری کشنده، مانند بیماران در چند روز اول بیماری، معمولا پاسخ آنتی بادی قابل اندازه گیری ندارند و بنابراین تشخیص در این افراد توسط تشخیص ویروس و یا RNA در نمونه های خون و یا بافت به دست می آید.
آزمایشات بر روی نمونه های بیماران مخاطرات شدیدی دارد و باید تحت شرایط بیولوژیکی مهار شود. با این حال اگر نمونه ها غیر فعال باشند (به عنوان مثال با virucides، اشعه گاما، فرمالدئید، گرما، و غیره)، می توان آن را در یک محیط ایمنی زیستی پایه اداره کرد.
درمان کریمه کنگو
مراقبت های عمومی با درمان علائم رویکرد اصلی مدیریت CCHF در افراد است.
داروی ضد ویروسی ریباویرین برای درمان عفونت CCHF سودمند است. هر دو درمان خوراکی و داخل وریدی موثر به نظر می رسد.
راههای پیشگیری و کنترل
کنترل CCHF در حیوانات و کنه
پیشگیری یا کنترل عفونت CCHF در حیوانات و کنه ها مورد توجه قرار نمی گیرد و عفونت در حیوانات خانگی معمولا آشکار نیست. علاوه بر این، کنه ها متعدد و گسترده هستند، به طوری که کنترل با آفت کش ها (مواد شیمیایی در نظر گرفته شده برای کشتن کنه) تنها گزینه واقع بینانه برای تجهیزات صنعتی دام است.
به عنوان مثال، طی یک شیوع در کشتارگاه شترمرغ در آفریقای جنوبی (که در بالا ذکر شد)، اقدامات لازم برای اطمینان حاصل شد که شترمرغ برای ۱۴ روز در یک ایستگاه قرنطینه قبل از کشتار قرار گرفته شد. این کار باعث کاهش خطر برای حیوانات در کشتار می شود که آلوده نشود و مانع از آلوده شدن افرادی که در تماس با آن هستند می شود.
هیچ واکسنی برای استفاده در حیوانات وجود ندارد.
کاهش خطر عفونت در انسان ها
اگر چه واکسن CCHF در یک مقیاس کوچک برای موش در شرق اروپا ساخته شده است اما در حال حاضر هیچ واکسن بی خطر و موثری برای استفاده انسان در دسترس نیست.
در صورت عدم وجود واکسن، تنها راه کاهش عفونت در افراد افزایش آگاهی از عوامل خطر و آموزش مردم در مورد اقدامات لازم جهت کاهش در معرض ویروس بودن است.
توصیه های بهداشتی عمومی بر برخی از وجوه تمرکز می کنند.
کاهش خطر انتقال ویروس به انسان:
- پوشیدن لباس های محافظ (آستین بلند، شلوار بلند)؛
- پوشیدن لباس های رنگی نازک برای تشخیص آسان کنه بر روی لباس.
- استفاده از آفت کش های تایید شده (مواد شیمیایی در نظر گرفته شده برای کشتن کنه) بر روی لباس.
- استفاده از مواد مورد تایید دافع بر روی پوست و لباس؛
- بررسی منظم لباس و پوست برای کنه.
- از بین بردن و یا کنترل آلودگی در حیوانات و یا در اصطبل و انبارها، و
- دوری از مناطقی که کنه فراوان است و فصلی که آنها فعال ترین هستند.
کاهش خطر انتقال از حیوان به انسان:
- در هنگام دست زدن به حیوانات از دستکش و دیگر لباس های محافظ استفاده کنید؛ به ویژه در طول کشتار، قصابی حیوانات
- قرنطینه حیوانات قبل از ورود آن ها به کشتارگاه و یا درمان حیوانات با آفت کش ها دو هفته قبل از کشتار.
- از مصرف گوشتی که از شرایط ذبح آن مطمئن نیستید اجتناب کنید.
کاهش خطر انتقال انسان به انسان در جامعه:
- اجتناب از تماس فیزیکی نزدیک با افراد آلوده به CCHF ؛
- دستکش و تجهیزات حفاظتی در هنگام مراقبت از افراد بیمار ؛
- شستن دست به طور منظم پس از مراقبت و یا بازدید از افراد بیمار.
کنترل عفونت در مراقبت های بهداشتی
کارکنان مراقبت های بهداشتی از بیماران مبتلا به CCHF مشکوک یا تایید شده، و یا دست زدن به نمونه آنها، باید اقدامات احتیاطی کنترل عفونت استاندارد را عملی کنند. این خدمات عبارتند از بهداشت اولیه دست، استفاده از تجهیزات حفاظت فردی، شیوه تزریق امن و شیوه های تدفین امن.
به عنوان یک اقدام احتیاطی، کارکنان مراقبت های بهداشتی مراقبت از بیماران بلافاصله در خارج از منطقه شیوع CCHF باید اقدامات احتیاطی کنترل عفونت استاندارد را اجرا کنند.
نمونه گرفته شده از افراد مشکوک به CCHF باید توسط کارکنان آموزش دیده مشغول به کار در آزمایشگاه حمل شود.
توصیه هایی برای کنترل عفونت در حال ارائه خدمات به بیماران مشکوک به تب خونریزی دهنده کریمه کنگو یا تایید شده باید توسط WHO برای ابولا و تب خونریزی دهنده ماربورگ دنبال شود.