امروز ه در دنیا بیش از ۲۰ نوع عفونت یا بیماری مقاربتی شناخته شده است که برخی از آنها مانند زگیل تناسلی خفیف قابل درمان هستند. اما پیش از بررسی بیماری های جنسی مروری بر عملکرد اندام تناسلی در مردان و زنان داشته باشیم.
اندام تناسلی مردان
آناتومی تناسلی مرد شامل ساختارهای خارجی از جمله: آلت تناسلی مرد، کیسه بیضه، کیسه های کوچک منی، غده پروستات و بیضه ها می باشد که مختص به عملکردهای زیر می باشند:
*تولید، نگهداری و انتقال اسپرم (سلولهای تولید مثل مرد ) و مایع محافظ منی
*جهت تخلیه اسپرم در اندام تناسلی زن
* تولید و ترشح هورمون های جنسی مردانه
اندام تناسلی زنانه چگونه عمل می کند؟
اندام تناسلی زنان چندین عملکرد دارد. تخمدان ها سلول های تخمک زنانه را تولید می کنند که تخمک نامیده می شوند. تخمک ها به لوله رحمی انتقال پیدا می کنند که در آنجا می تواند لقاح توسط اسپرم روی دهد. سپس، تخمک بارور شده به سمت رحم در جایی حرکت می کند که دیواره ی رحم در پاسخ به هورمون های طبیعی چرخه ی تولید مثل ضخیم شده است. در این هنگام تخمک بارور شده می تواند در دیواره ی ضخیم شده ی رحم کاشته شود و به رشد خود ادامه دهد. اگر لقاح صورت نگیرد، دیواره ی رحم به صورت جریان قاعدگی از بین می رود. علاوه بر این اندام تناسلی زنانه، هورمون های جنسی زنانه تولید می کنند که چرخه ی تولید مثل را حفظ می کنند.
در طول دوران یائسگی، سیستم تولید مثل زنانه به تدریج، ایجاد هورمون های زنانه ی ضروری برای عملکرد چرخه تولید مثل را متوقف می کند. در این مرحله، دوره های قاعدگی نامنظم شده و نهایتاً متوقف می شوند. یک سال پس از توقف دوره های قاعدگی، زن یائسه می شود.
علائم بیماری های مقاربتی در زنان و مردان
متاسفانه در بیشتر اوقات، بیماری های جنسی هیچ علامت خاصی ندارند با این حال ممکن است مردان علائم زیر را تجربه می کنند:
- سوزش یا خارش در آلت تناسلی مرد
- ترشح (قطره ای) از آلت
- درد در اطراف لگن
- درد، زخم یا تاول در آلت تناسلی، مقعد یا دهان
- سوزش و درد به هنگام ادرار یا مدفوع
- نیاز به دستشویی رفتن زیاد
زنان نیز ممکن است با علائم زیر مواجه شوند:
- سوزش یا خارش در واژن
- ترشح یا بو از واژن
- درد در اطراف لگن
- خونریزی از واژن که طبیعی نیست
- درد شدید به هنگام رابطه ی جنسی
- زخم، برجستگی و یا تاول در واژن مقعد یا دهان
- سوزش و درد همراه با ادرار یا مدفوع
- نیاز به دستشویی رفتن زیاد
چه عواملی باعث ایجاد بیماری های مقاربتی می شوند؟
باکتری ها و ویروس هایی که در محیط های گرم و مرطوب بدن رشد می کنند باعث ایجاد بیماری های مقاربتی می شوند. آنها از طریق رابطه ی جنسی از فردی به فرد دیگر منتقل می شوند. عفونت ها می توانند از طریق آلت تناسلی، واژن، دهان یا مقعد منتشر شوند. این عفونت ها می توانند جزئی باشند و یا بسیار دردناک باشند ، به حدی که تهدید به مرگ کنند.
عفونت های جنسی چگونه از راه رابطه ی جنسی انتقال پیدا می کنند؟
این عفونت ها از طریق مایعات در بدن پخش شده و اغلب اوقات در طول رابطه ی جنسی واژینال، دهانی یا مقعدی منتقل می شوند. برخی از بیماری های مقاربتی از یک فرد به فرد دیگر از طریق خون مبتلا شده انتقال پیدا می کند. برای مثال، در میان افرادی که از سرنگ های دارویی آلوده مشترک استفاده می کنند. یا مادر می تواند در طول دوران بارداری، زایمان و یا شیردهی، کودک خود را آلوده کند. توجه داشته باشید که استفاده از لباس مشترک، یا استفاده از صندلی توالت (توالت فرنگی)، بیماری های مقاربتی را منتقل نمی کند.
چه کسی در معرض خطر می باشد؟
هرکسی می تواند مبتلا به بیماری مقاربتی شود. نوجوانان و افراد بزرگسال در معرض بیشترین خطر هستند. آنها احتمال بیشتری دارد که دارای شریک های جنسی متعدد باشند، و ممکن است ندانند که چگونه از بروز چنین مشکلاتی پیشگیری کنند. مصرف کنندگان مواد مخدر خیابانی که از سرنگ های آلوده استفاده می کنند نیز در معرض خطر هستند.
تشخیص بیماری مقاربتی
پزشکان متخصص ارولوژی و پوست می توانند بیماری های مقاربتی را تشخیص دهند. آنها سوالات شخصی در باره ی تاریخچه ی رابطه ی جنسی فرد می پرسند. صادق بودن در این مسئله مهم می باشد چرا که می تواند به فرد کمک کند. متخصصان ممکن است از نمونه برداری یا آزمایش خون برای تشخیص دقیق بیماری مقاربتی استفاده کنند.
- آزمایش های خون می توانند نشان دهند که آیا فرد دچار بیماری می باشد که خون را آلوده کند.
- نمونه های ادرار می توانند نشان دهند که آیا باکتری در ادرار از بیماری های مقاربتی می باشد.
- نمونه های مایع می تواند نشان دهد که آیا فرد دارای زخم های فعال می باشد و به تشخیص نوع عفونت کمک می کند.
رایج ترین بیماری های مقاربتی چیست؟
- کلامیدیا
- سوزاک
- سفلیس
- تبخال ناحیه تناسلی
- سندرم نقص ایمنی اکتسابی (ایدز)
- هپاتیت نوع B ، (HBV)
- زگیل های تناسلی (HPV)
- تریکومونیازیس
اکثر بیماری ها یا عفونت های مقاربتی پس از معالجه، بهبود پیدا می کنند. برخی از آنها نیاز به کنترل مادام-العمر با داروی ضد ویروسی دارند. بیماری های مقاربتی با رفتارهای جنسی پرخطر قابل بازگشت هستند. برخی افراد برای اطمینان از نداشتن بیماری مقاربتی، هراز گاهی آزمایش انجام دهند. با این حال باید توجه داشت که برخی بیماری های مقاربتی مانند زگیل تناسلی، شاید به ظاهر درمان شوند اما تاکنون هیچ نوع درمان قطعی برای ویروس این بیماری کشف نشده است.
آیا عفونت های مقاربتی باعث ایجاد مشکلات سلامتی دیگری در زنان می شود؟
برخی از بیماری های مقاربتی می توانند به رحم و لوله های آن انتقال پیدا کنند. آنها می توانند باعث بیماری التهاب لگن، ناباروری و حاملگی خارج از رحم نیز شوند (که منجر به مرگ جنین و احتمالاً مرگ مادر می شود). بیماری های مقاربتی می توانند از مادر به نوزاد انتقال پیدا کنند. علاوه بر این، برخی بیماری های مقاربتی خطرناک، سبب ایجاد سرطان دهانه رحم در خانم ها می شوند.
اگر باردار باشم چطور؟
شما می توانید برای پیشگیری از بروز مشکلاتی برای جنین خود، تحت درمان قرار گیرید. اگر شما باردارید و دارای علائم عفونت مقاربتی هستید، لطفاً فورا با پزشک خود تماس بگیرید. عفونت های مقاربتی در طول دوران بارداری سریعا باید رفع شوند.
آیا افراد باید از نظر ابتلا به بیماری های مقاربتی بررسی شوند؟
اگر شما دارای شرکای جنسی متعددی باشید یا رابطه ی جنسی بدون حفاظت انجام دهید، باید با پزشک مشورت کنید. چه دارای علامت باشید، چه نباشید پزشک می تواند به شما کمک کند. انجام آزمایش عفونت های مقاربتی بسیار آسان و معمول می باشد. بهتر است که فرد آزمایش دهد و تحت درمان قرار گیرد تا اینکه سلامت خود و دیگران را به خطر بیاندازد و افراد دیگر را مبتلا کند. آزمایش های HIV ،HBV و سفلیس توصیه می شوند.
پیش از اینکه با فرد جدیدی، رابطه ی جنسی داشته باشید، با او در رابطه با بیماری های مقاربتی صحبت کنید. این راهی ست که می توانید انتخاب های آگاهانه ای درباره ی احتمال خطری داشته باشید که در طول زندگی جنسی خود تجربه خواهید کرد. باید توجه داشت که تنها راه پیشگیری واقعی از بیماری های مقاربتی اجتناب از رابطه ی جنسی خطرناک است.