در باور عمومی، بیماری قلبی در مردان رایج تر است. اما در امریکا، علت اول مرگ، در زنان و مردان، همین بیماری است. از آنجایی که بعضی از علائم بیماری قلبی در زنان، با مردان متفاوت است، گاهی اوقات تشخیص آن برای بانوان کار ساده ای نیست. خوشبختانه، با شناخت علائم منحصر به فرد بیماری قلبی در زنان، می شود از خطر های آن کاست.
علائم حمله قلبی در زنان
به گفته دکتر حسین دباغیان متخصص قلب و عروق، رایج ترین علامت حمله قلبی در زنان، مشابه مردان، عبارتند از: درد در قفسه سینه و فشار و ناراحتی که بیش از چند دقیقه به طول بینجامد، یا کم و زیاد شود. اما درد سینه، همیشه شدید، یا چشمگیر نیست. مخصوصاً در زنان. زنان معمولاً این حمله را با فشار یا تنگی تعریف می کنند، و ممکن است حمله قلبی، بدون درد در قفسه سینه، اتفاق بیفتد.
زنان، بیش از مردان ممکن است علائم جانبی غیر از درد سینه را در حین این حمله، احساس کنند، مثل:
- ناراحتی در گردن، فک، شانه و پشت
- تنگی نفس
- درد در یک یا هر دو دست
- تهوع و استفراغ
- تعرق
- گیجی و سرگیجه
- خستگی غیر معمول
- مشکل در هضم
این علائم، ممکن است نامحسوس باشند، زیرا معمولاً حمله ی قلبی با درد شدید قفسه سینه، شناخته می شود. علت بروز این علائم می تواند این امر باشد که زنان، در شریان هایی غیر از شریان های اصلی نیز دچار گرفتگی می شوند. این مشکل، بیماری شریان های کوچک قلبی، یا بیماری عروق ریز کرونری، نامیده می شود.
زنان، بیش از مردان، این علائم را در زمان استراحت یا خواب تجربه می کنند. فشار روانی در زنان می تواند سبب بروز علائم حمله قلبی شود.
از آنجایی که زنان، معمولاً شناختی در مورد علائم حمله قلبی ندارند، بعد از بروز آسیب به قلب، خود را به اورژانس می رسانند. همچنین به علت تفاوت علائمشان با مردان، بیماری قلبی در زنان، کمتر از مردان، قابل تشخیص است.
عوامل خطرزای بیماری قلبی در زنان
بسیاری از عوامل خطرزای بیماری شریان کرونری –مثل کلسترل و فشار خون بالا، یا چاقی- بین مردان و زنان، مشترک است. اما عوامل دیگر که نقش بزرگ تری در شکل گیری بیماری قلبی در زنان دارند، عبارتند از:
– دیابت: زنان مبتلا به دیابت، بیشتر از مردان مبتلا به دیابت، در معرض خطر ابتلا به بیماری قلبی قرار دارند. همچنین، از آنجایی که دیابت می تواند در چگونگی احساس درد، تأثیر بگذارد، احتمال حمله قلبی خاموش (بدون علائم)، بالاتر است.
– افسردگی یا فشار روانی: این موارد، تأثیر بیشتری روی قلب زنان دارد. افسردگی، همچنان داشتن زندگی سالم و دنبال کردن مراحل درمان را سخت تر می کند.
– سیگار: تأثیر سیگار روی قلب زنان، بیشتر از مردان است.
– عدم فعالیت: فعال نبودن، یکی از اصلی ترین عوامل خطرزای بیماری قلبی است. تحقیقات نشان می دهند که زنان، معمولاً کمتر فعالیت دارند.
– یائسگی: پایین آمدن هورمون استروژن، بعد از یائسگی، خطر ایجاد بیماری در شریان های کوچک خونی را دوچندان می کند.
– مشکلات بارداری: فشار خون بالا یا دیابت بارداری، می تواند خطر فشار خون بالا یا دیابت بلند مدت را در مادر بالا ببرد. همچنین در کوتاه مدت، خطر بیماری قلبی بیشتر می شود.
– سابقه بیماری قلبی خانوادگی: این امر در زنان، بیشتر از مردان، خطرساز است.
– بیماری های التهابی: آرتروز روماتوئید، لوپوس و … می تواند خطر بیماری قلبی در مردان و زنان را افزایش دهد.
آیا زنان، تنها در سنین بالا باید نگران بیماری قلبی باشند؟
خیر. زنان در همه سنین، باید خطر بیماری قلبی را جدی بگیرند. زنان زیر ۶۵ سال –مخصوصاً در صورت داشتن سابقه ی بیماری قلبی خانوادگی- هم باید به علائم خطرزای بیماری قلبی توجه داشته باشند.
راه های کاهش خطر بیماری قلبی در زنان
– ترک سیگار: اگر سیگاری نیستید، نشوید! سعی کنید از دود سیگار سایرین، که می تواند به رگ های خونی آسیب برساند، دوری کنید.
– ورزش منظم: به طور کلی، همه باید چند روز در هفته، به ورزش های ساده، مثل پیاده روی با سرعت مناسب، بپردازند.
– نگه داشتن وزن مناسب: از پزشک خود، وزن سالم برای خود را بپرسید. اگر اضافه وزن دارید، نیاز به کم کردن وزن برای پایین آوردن فشار خون و خطر دیابت، دارید.
– رژیم غذایی سالم: غلات کامل، انواع میوه و سبزیجات، لبنیات کم چرب یا بدون چربی و گوشت سفید مصرف کنید. از چربی های اشباع، شکر اضافی و نمک بیش از حد، خودداری کنید.
– کنترل استرس: استرس می تواند سبب تنگ شدن شریان ها و در نهایت، بالا رفتن خطر بیماری قلبی، مخصوصاً بیماری عروق ریز کرونری شود.
– دنبال کردن مراحل درمان: داروهای خود –مثل داروهای فشار خون، زیر زبانی، و آسپرین- را طبق تجویز پزشک، مصرف کنید.
– حواستان به مشکلات جسمانی باشد: فشار خون، یا کلسترول بالا و دیابت، خطر بیماری قلبی را افزایش می دهند.
آیا درمان بیماری قلبی در زنان، با مردان متفاوت است؟
به طور کلی، درمان بیماری قلبی در زنان، مشابه مردان است. و می تواند شامل دارو، آنژیوپلاستی، فنر و جراحی بایپس کرونری باشد. زنان، کمتر از مردان، مورد تجویز استاتین درمانی (که خطر بروز دوباره ی حمله ی قلبی را پایین می آورد)، قرار می گیرند. اما تحقیقات نشان می دهند، که این درمان در زنان هم به همان میزان، اثربخش است. آنژیوپلاستی و فنر، مثل مردان، در زنان هم درمانی رایج است. اما جراحی بایپس کرونری، در زنان، بیشتر از مردان، خطرناک است.
توانبخشی قلبی، می تواند به سلامت و بازیابی، پس از بیماری قلبی کمک کند. اما این توانبخشی، برای زنان، کمتر از مردان، تجویز می شود.