ژل موضعی دیکلوفناک به عنوان یک داروی عمومی با نام های تجاری Solaraze و Voltaren در دسترس است.
دیکلوفناک همچنین در فرم های دیگر از جمله قرص و کپسول خوراکی، قطره چشم، پودر برای محلول خوراکی، ژل یا پچ و شیاف نیز موجود است.
ژل موضعی دیکلوفناک برای درمان درد آرتروز در مفاصل خاص استفاده می شود. از دیگر کاربردهای این دارو می توان به درمان کراتوز اکتینیک (AK) اشاره کرد.
هشدار FDA: داروی ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAID)
- این دارو دارای هشدار جعبه سیاه است. هشدار جعبه سیاه جدی ترین هشدار سازمان غذا و دارو (FDA) است که به پزشکان و بیماران در مورد اثرات دارویی که ممکن است خطرناک باشند، هشدار می دهد.
- دیکلوفناک یک داروی ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAID) است. همه داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی می توانند خطر حمله قلبی، نارسایی قلبی یا سکته مغزی را افزایش دهند، این عوارض می توانند در صورت استفاده زیاد از این دسته داروها رخ دهند. در صورتی که وضعیت تان به گونه ای است که به عوامل خطر برای بیماری های قلبی مانند فشار خون بالا مبتلا هستید، ممکن است این خطر بیشتر شما را تهدید کند. اگر بیماری قلبی دارید ، قبل از استفاده از دیکلوفناک با پزشک خود مشورت کنید. به یاد داشته باشید که قبل از جراحی، به ویژه جراحی بای پس قلب، نباید از دیکلوفناک استفاده کنید. اگر دیکلوفناک مصرف می کنید و به زودی عمل جراحی در پیش خواهید داشت، حتما این موضوع را با پزشک تان در میان بگذارید. داروهای ضد التهاب غیراسترئیدی همچون دیکلوفناک می تواند خطر عوارض جانبی جدی از جمله خونریزی یا زخم معده را افزایش دهد.
هشدارهای دیگر
هشدار فشار خون بالا: این دارو می تواند باعث بالا رفتن فشار خون شود یا فشار خون بالا را در صورت وجود، بدتر کند. معمولا پزشک هنگام تجویز این دارو فشار خون فرد را کنترل خواهد کرد.
هشدار حفظ آب: این دارو می تواند باعث احتباس آب در بدن و منجر به تورم شود.
هشدار عملکرد کبد: استفاده از دیکلوفناک ممکن است برخی از آزمایشات عملکرد کبد فرد را تحت تأثیر قرار دهد. در هنگام استفاده از دیکلوفناک، پزشک باید عملکرد کبد را نیز کنترل کند.
هشدار واکنش آلرژیک: اگر به آسپرین یا سایر داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) حساسیت دارید، قبل از استفاده از دیکلوفناک با پزشک خود مشورت کنید. پس از استفاده از ژل دیکلوفناک، دست هایتان را به خوبی بشویید تا از برخورد آن به چشم هایتان، یا انتقال آن به سایرین خودداری شود.
دیکلوفناک چگونه کار می کند؟
دیکلوفناک یک داروی ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAID) است. این دارو با مسدود کردن آنزیم خاصی در بدن کار می کند. هنگامی که آنزیم مسدود شد، بدن مقدار مواد شیمیایی التهابی که ایجاد شده، را کاهش می دهد. این روند به کاهش التهاب و درد کمک می کند.
عوارض جانبی دیکلوفناک
احساس خواب آلودگی یکی از عوارض جانبی مصرف دیکلوفناک است. هنگام استفاده از این دارو رانندگی نکنید و با ابزارآلاتی که نیاز به هوشیاری دارند نیز کار نکنید.
دیکلوفناک همچنین می تواند عوارض جانبی دیگری ایجاد کند.
عوارض جانبی رایج دیگری که با استفاده از ژل دیکلوفناک رخ می دهد عبارتند از:
عوارض جانبی جدی
در صورت بروز عوارض جانبی جدی، فوراً با پزشک تماس بگیرید. و اگر علائم شما به گونه ای است که بیش از حد شدید و تهدید کننده است با اورژانس تماس بگیرید. عوارض جانبی جدی و علائم آنها می تواند موارد زیر را شامل شود:
واکنش آلرژیک. علائم شامل موارد زیر است:
- خارش
- راش پوستی
- مشکلات تنفسی
- کهیر
تورم. علائم شامل موارد زیر است:
- تورم پا یا مچ پا
- فشار خون بالا
- افزایش وزن
زخم معده یا خونریزی معده. علائم شامل موارد زیر است:
- مدفوع بسیار تیره
- وجود خون در مدفوع
- کبود شدن به راحتی
نکته بسیارمهم: هدف ما این است که اطلاعات مناسب و درستی در مورد این دارو در اختیار شما قرار دهیم. با این حال، از آنجا که تاثیرگذاری داروها بر هر شخص متفاوت است، نمی توانیم تضمین کنیم که تمام عوارض جانبی احتمالی گفته شده به همین جا ختم شود.
تداخلات دارویی دیکلوفناک
ژل موضعی دیکلوفناک می تواند با سایر داروها، ویتامین ها یا گیاهانی که در حال مصرف آن هستید، تداخل داشته باشد. تداخل دارویی زمانی رخ می دهد که یک ماده نحوه عملکرد یک دارو را تغییر می دهد. این می تواند مضر باشد یا مانع از کارآیی دارو شود.
برای جلوگیری از تداخل دارویی، پزشک باید از تمام داروهایی که استفاده می کنید مطلع باشد. حتماً درمورد تمام داروها، ویتامین ها یا گیاهانی که مصرف می کنید، اطلاعات کافی به پزشک بدهید.
نمونه هایی از داروهایی که استفاده همزمان آن ها با دیکلوفناک می تواند سبب تداخل شود، در قسمت زیر آورده شده است:
دیکلوفناک ممکن است اثرات کاهش فشار خون برخی داروهای مورد استفاده برای کنترل فشار خون را کاهش دهد. استفاده از دیکلوفناک با داروهای مختص فشار خون ممکن است خطر آسیب کلیه را نیز افزایش دهد.
نمونه هایی از این داروهای فشار خون شامل موارد زیر است:
- داروهای مهار کننده آنزیم تبدیل کننده آنژیوتانسین (ACE) مانند بنازپریل، کاپتوپریل، انالاپریل و لیزینوپریل
- داروهای مسدود کننده گیرنده آنژیوتانسین II، مانند کاندسارتان، ایربزارتان، لوزارتان و المزارتان
- داروهای مسدود کننده بتا مانند آسبوتولول، آتنولول، متوپرولول و پروپرانولول
- داروهای دیورتیک مانند فوروزماید یا هیدروکلروتیازید
مصرف همزمان داروی سرطانی پمترکسید با دیکلوفناک ممکن است اثرات پمترکسید را افزایش دهد. علائم این تداخل نیز ممکن است شامل تب، لرز، بدن درد، زخم دهان و اسهال شدید باشد.
سایر داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی
دیکلوفناک یک داروی ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAID) است. آن را با سایر NSAID ها ترکیب نکنید، مگر اینکه توسط پزشک تجویز شده باشد و کاملا تحت نظر پزشک باشید، زیرا این همزمانی مصرف داروها ممکن است خطر خونریزی معده را افزایش دهد. نمونه هایی از NSAID های دیگر عبارتند از:
داروهایی که بر جریان خون تأثیر می گذارد
مصرف دیکلوفناک با داروهای دیگری که بر جریان خون بدن شما تأثیر می گذارند، می تواند خطر خونریزی را افزایش دهد. نمونه هایی از این داروها عبارتند از:
- وارفارین
- آسپرین
- مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRI) مانند اسیتالوپرام، فلوکستین، پاروکستین و سرترالین
- داروهای مهارکننده انتخابی بازجذب سروتونین و نوراپینفرین (SNRI) مانند دستوانلا فاکسین، دولوکستین، ونلافاکسین و لوومیلناسیپران
داروی اختلال دوقطبی
اگر لیتیوم را با دیکلوفناک مصرف کنید، این همزمانی ممکن است لیتیوم موجود در بدن شما را به حد مضر برساند.
مصرف سیکلوسپورین (دارویی که سیستم ایمنی بدن را تضعیف می کند) همراه با دیکلوفناک ممکن است خطر ابتلا به مشکلات کلیوی را افزایش دهد.
متوترکسات
مصرف متوترکسات به همراه دیکلوفناک می تواند باعث شود که مقدار متوترکسات موجود در بدن شما به میزان مضر برسد. این اتفاق می تواند خطر عفونت و مشکلات کلیوی را افزایش دهد.
دیگوکسین
مصرف دیگوکسین با دیکلوفناک می تواند منجر به افزایش میزان دیگوکسین در بدن شما و افزایش عوارض جانبی شود.
نکته: نام نبردن از داروی خاص دیگری در این قسمت به معنی بی خطر بودن همزمانی داروهای دیگر با دیکلوفناک نیست، لطفا در این مورد با پزشک مشورت کنید.
هشدارهایی در مورد دیکلوفناک
این دارو با هشدارهای مختلف همراه است.
هشدار آلرژی
اگر به آسپرین یا سایر NSAID های مشابه مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن حساسیت دارید، ممکن است واکنش آلرژیک به دیکلوفناک را نیز تجربه کنید. در صورت وجود هرگونه علائم از پزشک فوراً با پزشک تماس بگیرید:
- خس خس سینه
- نفس کشیدن سخت
- کهیر
- بثورات پوستی خارش دار
اگر بدن شما قبلاً نسبت به دیکلوفناک حساسیت نشان داده، هرگز برای بار دوم از این دارو استفاده نکنید. استفاده دوباره از آن می تواند کشنده باشد.
هشدار تداخل با الکل
در هنگام استفاده از این دارو از نوشیدن الکل خودداری کنید. الکل می تواند خطر ابتلا به زخم معده را در هنگام مصرف همزمان با دیکلوفناک افزایش دهد.
هشدار تماس با دارو
ژل دیکلوفناک می تواند به دیگران منتقل شود. قبل از لمس هر شخص دیگری مطمئن شوید که ژل روی پوست شما خشک شده است.
هشدار برای افراد با شرایط خاص
برای مبتلایان به فشار خون بالا یا احتباس آب: قبل از استفاده از دیکلوفناک، در مورد شرایط تان با پزشک صحبت کنید. ممکن است قلب شما در حال سخت کار کردن باشد و مصرف NSAID می تواند این حجم کار را افزایش دهد.
برای مبتلایان به زخم معده یا خونریزی گوارشی: اگر زخم معده دارید یا خون ریزی گوارشی را تجربه کرده اید، حتما قبل از استفاده از دیکلوفناک، با پزشک مشورت کنید. چرا که مصرف این دارو می تواند خطر خون ریزی دیگری را افزایش دهد.
برای مبتلایان به بیماری کلیوی یا مصرف داروهای ادرارآور: اگر مبتلا به بیماری کلیوی هستید و یا داروهای ادرارآور مصرف می کنید، مشکلی که در مصرف دیکلوفناک وجود دارد این است که این دارو می تواند بر توانایی کلیه های شما در حذف آب اضافی از بدن شما تأثیر بگذارد. از پزشک خود بپرسید که آیا دیکلوفناک داروی مناسبی برای شما هست یا خیر.
برای مبتلایان به آسم و واکنش های آسپرین: اگر مبتلا به آسم هستید و به آسپرین واکنش نشان می دهید، این می تواند نشانه این باشد که ممکن است به دیکلوفناک هم واکنش بدی داشته باشید. قبل از استفاده از دارو با پزشک خود مشورت کنید.
هشدارها برای سایر گروه ها
برای زنان باردار: قبل از هفته ۳۰ بارداری، این دارو یک داروی دسته C بارداری است. پس از هفته ۳۰ بارداری، این دارو در دسته D در بارداری قرار می گیرد.
قرار گرفتن دارو در دسته C به معنای این است که طبق مطالعات حیوانی انجام شده، این دارو می تواند برای جنین حیوانات آزمایشگاهی خطرناک باشد. با این حال، مطالعات کافی برای تایید وجود خطر در انسان انجام نشده است.
قرار گرفتن دارو دردسته D نیز به معنی دو چیز است:
- مطالعات نشان می دهد که مصرف دارو توسط مادر، بر روی جنین تاثیر خواهد گذاشت.
- ممکن است در موارد خاص، فواید استفاده از دیکلوفناک در دوران بارداری از خطرات احتمالی فراتر رود.
اگر باردار هستید از دیکلوفناک استفاده نکنید، مگر اینکه پزشک آن را برایتان تجویز کند. به خصوص حتما مدنظر داشته باشید که از مصرف دیکلوفناک در هفته ۳۰ بارداری و بعد از آن خودداری کنید.
برای خانم هایی که شیر می دهند: این دارو می تواند به شیر مادر منتقل شود، به این معنی که ممکن است به کودکی که شیر می خورد نیز منتقل شود. این اتفاق ممکن است منجر به اثرات خطرناکی بر روی کودک شود.
برای سالمندان: سالمندان در معرض بروز عوارض جانبی مانند مشکلات معده، خونریزی، احتباس آب و سایر عوارض جانبی ناشی از مصرف دیکلوفناک قرار دارند. همچنین ممکن است سالمندان به لحاظ عملکرد کلیوی نیز کلیه هایشان خوب کار نکند، بنابراین مصرف این دارو می تواند عوارض جانبی بیشتری ایجاد کند.
مواردی که باید در نظر بگیرید:
معمولا دیکلوفناک برای مصرف کوتاه مدت تجویز می شود. اگر پزشک شما بخواهد که از آن برای مدت طولانی استفاده کنید، قطعا باید عملکرد کبد، عملکرد کلیه و فشار خون را به طور دوره ای بررسی کند.
در صورت عدم رعایت دوزهای تجویزی قطعا مصرف این دارو با خطراتی همراه خواهد بود.
اگر مصرف دارو را متوقف کردید یا به هیچ وجه آن را مصرف نکردید: اگر استفاده از دیکلوفناک را متوقف کردید و هنوز هم تورم و درد دارید، ممکن است آسیب مفاصل یا عضلات هنوز بهبود نیافته باشد.
اگر یک دوز را فراموش کرده اید یا دارو را به موقع مصرف نمی کنید: ممکن است دارو نیز آن طور که باید و انتظار دارید موثر عمل نکند. برای اینکه این دارو به خوبی کار کند، باید همیشه مقدار مشخصی ازآن در بدن شما باشد.
اگر بیش از میزان تجویز شده استفاده کنید: ممکن است سطح دارو در بدن شما به میزان خطرناک و یا مضر برسد. علائم مصرف بیش از حد این دارو می تواند شامل موارد زیر باشد:
- زخم معده
- خون ریزی معده
- سردرد
و اما سخن پایانی …
بارها گفته ایم، باز هم می گوییم، مصرف خودسرانه هر دارویی مضر است و ممکن است عوارض جانبی جبران ناپذیری به دنبال داشته باشد و دیکلوفناک نیز از قاعده مستثنی نیست. فقط در صورتی این دارو را استفاده کنید که پزشک آن را برای تان تجویز کرده باشد.