بواسیر یا هموروئید به تورم و التهاب رگهای خونی در ناحیه مقعد و قسمت پایین رکتوم گفته میشود. این وضعیت ممکن است ناشی از افزایش فشار در این رگها باشد؛ که میتواند به دلایل مختلفی از جمله یبوست مزمن، بارداری، نشستن های طولانیمدت و زور زدن در هنگام دفع مدفوع ایجاد شود.
انواع بواسیر:
۱. بواسیر داخلی (Internal Hemorrhoids):
محل وقوع: بواسیر داخلی در داخل رکتوم و معمولاً در بالای خط دندانهای (Dentate Line) قرار دارد.
علائم: این نوع بواسیر معمولاً بدون درد است و ممکن است باعث خونریزی در هنگام دفع مدفوع شود. خونریزی ممکن است به صورت خون قرمز روشن روی مدفوع یا دستمال توالت مشاهده شود.
درجات مختلف: بواسیر داخلی میتواند در چهار درجه طبقهبندی شود:
درجه ۱: بواسیر فقط تورم کوچکی در داخل رکتوم است.
درجه ۲: بواسیر در هنگام دفع مدفوع بیرون میآید اما خود به خود به داخل باز میگردد.
درجه ۳: بواسیر در هنگام دفع مدفوع بیرون میآید و باید با دست به داخل برگردانده شود.
درجه ۴: بواسیر به طور دائم بیرون است و نمیتوان آن را به داخل برگرداند.
۲. بواسیر خارجی (External Hemorrhoids):
محل وقوع: بواسیر خارجی در زیر خط دندانهای و در ناحیه مقعد قرار دارد.
علائم: این نوع بواسیر میتواند باعث درد، خارش و تورم در ناحیه مقعد شود. همچنین ممکن است باعث خونریزی شود، به خصوص اگر بواسیر پاره شود.
بواسیر ترومبوزه: در برخی موارد، بواسیر خارجی ممکن است دچار لخته خون (ترومبوزه) شود که میتواند درد شدید و ناگهانی ایجاد کند. برای درمان بواسیر خارجی هم از روش های خانگی استفاده می شود. و هم از زالو درمانی یا عمل جراحی با لیزر ممکنه استفاده کنند.
روشهای درمان خانگی بواسیر
درمان خانگی بواسیر میتواند به کاهش علائم و تسکین درد و ناراحتی کمک کند. این روشها معمولاً شامل تغییر در رژیم غذایی، استفاده از محصولات طبیعی، و تغییر در عادات روزمره میشوند. در ادامه به برخی از روشهای موثر درمان خانگی بواسیر پرداخته میشود.
۱. تغذیه و رژیم غذایی
تغییرات در رژیم غذایی میتواند به جلوگیری از یبوست و کاهش فشار بر روی رگهای خونی در ناحیه مقعد کمک کند.
مصرف غذاهای پر فیبر:
افزایش مصرف فیبر میتواند به نرم شدن مدفوع و تسهیل در دفع آن کمک کند. زیرا فیبرها دشمن بواسیر محسوب می شوند.
منابع خوب فیبر شامل میوهها (مثل سیب، گلابی، توتها)، سبزیجات (مثل کلم بروکلی، اسفناج، هویج)، غلات کامل (مثل جو، نان سبوسدار)، و حبوبات (مثل لوبیا، نخود) هستند.
نوشیدن آب کافی:
مصرف مایعات کافی، به ویژه آب، میتواند به جلوگیری از یبوست کمک کند.
سعی کنید روزانه حداقل ۸ لیوان آب بنوشید.
۲. مراقبتهای بهداشتی و روزانه
حمام نشیمن (سیتز بث):
نشستن در یک تشت یا وان کوچک پر از آب گرم به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه، ۲ بار در روز، میتواند به کاهش درد و التهاب کمک کند.
این روش به بهبود جریان خون در ناحیه کمک میکند و باعث تسکین ناراحتی میشود.
استفاده از یخ:
یک بسته یخ یا کیسه حاوی یخ خرد شده را در پارچهای نازک بپیچید و به مدت ۱۰ الی ۱۵ دقیقه روی ناحیه بواسیر قرار دهید.
این کار میتواند به کاهش تورم و درد کمک کند.
رعایت بهداشت:
شستشوی ناحیه مقعد با آب گرم پس از هر دفعه مدفوع و استفاده از صابونهای ملایم.
خشک کردن ناحیه با یک حوله نرم و تمیز بدون مالیدن.
۳. محصولات و داروهای بدون نسخه
کرمها و پمادهای ضد بواسیر:
انواع مختلفی از کرمها و پمادها بدون نسخه در داروخانهها موجود هستند که میتوانند به کاهش درد و التهاب کمک کنند. معمولا از پمادهای موضعی مانند رینای سبز یا پماد آنوسل و دکتر باتلرز به عنوان قویترین داروی هموروئید نام می برند.
این محصولات معمولاً حاوی مواد ضد التهاب و بیحس کننده هستند.
استفاده از ژل آلوئهورا:
ژل آلوئهورا به دلیل خواص ضد التهابی و تسکیندهنده خود مفید است.
میتوانید ژل آلوئهورا را به صورت موضعی بر روی ناحیه بواسیر بمالید.
محلول فندق جادوگر (ویچ هازل):
محلول فندوق افسونگر نیز به کاهش التهاب و تسکین علائم کمک میکند.
میتوانید پنبهای را به آن آغشته کرده و روی ناحیه بواسیر قرار دهید.
۴. روشهای طبیعی و گیاهان دارویی
استفاده از آلوئهورا:
خواص ضد التهابی و مرطوبکننده آلوئهورا میتواند به تسکین علائم بواسیر کمک کند.
ژل آلوئهورا را به صورت مستقیم بر روی ناحیه آسیبدیده بمالید.
کمپرس گیاهی:
گیاهانی مانند کامومیل و کالندولا به دلیل خواص ضد التهابی و آرامبخش خود مفید هستند.
دمکرده این گیاهان را سرد کرده و به عنوان کمپرس بر روی ناحیه بواسیر قرار دهید.
۵. ورزش و فعالیتهای بدنی
تمرینات کگل:
تمرینات کگل به تقویت عضلات کف لگن کمک میکند و میتواند به بهبود جریان خون و کاهش تورم در ناحیه مقعد کمک کند.
این تمرینات ساده هستند و میتوانید آنها را در هر زمان و مکانی انجام دهید.
ورزشهای منظم:
انجام فعالیتهای ورزشی منظم میتواند به جلوگیری از یبوست و بهبود جریان خون کمک کند.
فعالیتهایی مانند پیادهروی، دویدن آهسته، و یوگا مفید هستند.
۶. مراقبتهای پیشگیرانه
تغییر در عادات روزانه:
اجتناب از نشستن طولانی مدت و بلند کردن اشیای سنگین.
در فواصل منظم بلند شده و حرکت کنید.
پوشیدن لباسهای مناسب:
پوشیدن لباسهای نخی و راحت میتواند به کاهش تعریق و تحریک ناحیه مقعد کمک کند.
از لباسهای تنگ و ساخته شده از مواد مصنوعی خودداری کنید.
داروهای مفید برای درمان سریع بواسیر در خانه
برخی از داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی عبارتند از: آسپرین، ایبوپروفن، ناپروکسن، سلکوکسیب، دیکلوفناک، ایندومتاسین، کتوپروفن، کتورولاک، مفنامیک اسید، ملوکسیکام، پیروکسیکام و سالیسیلات. داروهای ضدالتهاب غیر استروئیدی دستهای از داروها هستند که برای درمان درد، تب و التهاب ناحیه مقعدی کاربرد داشته و به عنواند بهترین قرص برای درمان بواسیر معرفی می شوند
مراقبتهای پیشگیرانه برای بواسیر
پیشگیری از بواسیر یا کاهش احتمال عود آن نیازمند تغییر در سبک زندگی و اصلاح الگوی غذایی است. مراقبتهای پیشگیرانه میتوانند به جلوگیری از بروز بواسیر و کاهش علائم آن کمک کنند. در ادامه به برخی از این مراقبتها پرداخته میشود.
۱. رژیم غذایی مناسب
افزایش مصرف میوها و سبزیجات حاوی فیبر بالا و نوشیدن آب به اندازه کافی همانطور که در پاراگراف بالا به آن اشاره کردیم.
اجتناب از غذاهای محرک:
مصرف غذاهای تند، چرب، الکل، و کافئین را کاهش دهید، زیرا میتوانند به تحریک و التهاب رگهای خونی در ناحیه مقعد کمک کنند.
۲. مراقبتهای بهداشتی و رفتاری
تغییر در عادات توالت رفتن:
از زور زدن و نشستن طولانی مدت روی توالت خودداری کنید. این کار میتواند فشار بر روی رگهای خونی ناحیه مقعد را افزایش دهد.
هر زمان که احساس نیاز به دفع مدفوع کردید، بلافاصله به توالت بروید تا از سخت شدن مدفوع جلوگیری کنید.
رعایت بهداشت ناحیه مقعد:
پس از هر بار دفع مدفوع، ناحیه مقعد را با آب گرم بشویید و با یک حوله نرم و تمیز خشک کنید.
از صابونهای ملایم و بدون عطر استفاده کنید.
۳. ورزش و فعالیتهای بدنی
ورزش منظم:
فعالیتهای بدنی منظم میتواند به بهبود جریان خون و جلوگیری از یبوست کمک کند.
فعالیتهایی مانند پیادهروی، دویدن آهسته، یوگا و شنا میتوانند مفید باشند. این یکی از مهم ترین عنصر مراقبت های پیشگیرانه جلوگیری از عود مجدد بیماری هموروئید است.
تمرینات کگل:
این تمرینات به تقویت عضلات کف لگن کمک میکنند و میتوانند به بهبود جریان خون و کاهش تورم در ناحیه مقعد کمک کنند.
تمرینات کگل ساده هستند و میتوانید آنها را در هر زمان و مکانی انجام دهید.
۴. اجتناب از نشستن طولانی مدت
۵. پوشیدن لباسهای مناسب
انتخاب لباسهای نخی و راحت:
پوشیدن لباسهای نخی و راحت میتواند به کاهش تعریق و تحریک ناحیه مقعد کمک کند.
از لباسهای تنگ و ساخته شده از مواد مصنوعی خودداری کنید.
۶. مدیریت استرس
تکنیکهای آرامسازی:
استرس میتواند به بروز یبوست و در نتیجه بواسیر کمک کند. استفاده از تکنیکهای آرامسازی مانند تنفس عمیق، مدیتیشن و یوگا میتواند به کاهش استرس کمک کند.
۷. مصرف مکملهای فیبری
مکملهای فیبری:
در صورتی که نمیتوانید مقدار کافی فیبر از رژیم غذایی خود دریافت کنید، مصرف مکملهای فیبری میتواند مفید باشد.
قبل از استفاده از هرگونه مکمل، با پزشک خود مشورت کنید.