آیا اغلب تمایل دارید که غمگین باشد و احساس اندوهگینی درونتان باشد و آن را از دیگران پنهان میکنید؟ آیا میل شما به سمت نیمهی خالی لیوان است؟ اگر اینگونه باشید، احتمالاً تیپ شخصیتی نوع D هستید.
انواع تیپهای شخصیتی در دههی ۱۹۵۰ میلادی در اصل توسط متخصصان قلب و عروق شناخته شده بودند تا به وسیلهی آن بیمارانی که احتمال بیشتری برای ابتلا به بیماریهای قلبی دارند را راحتتر شناسایی کنند. این تحقیق سالها ادامه پیدا کرد تا اینکه نوعهای مختلف دیگری به تیپهای شخصیتی اضافه شد و به وسیلهی حروف نامگذاری شدند و هرکدام ویژگی خاص خود را داشتند.
احتمالاً قبلاً در مورد تیپ شخصیتی نوع A شنیده باشید. این تیپ شخصیتی ویژگیهایی از قبیل روحیهی رقابتی و حریفطلبی، خشن و اهداف جاهطلبانه در سطوح بالا را شامل میشود. افرادی که این تیپ شخصیتی را دارند، احتمال ابتلا به بیماریهای قلبی و عروقی مثل بیماری فشار خون در آنها بیشتر از بقیه افراد است.
وقتی از نوعهای مختلف تیپ شخصیتی صحبت میکنیم، در واقع الگویی از ویژگیهای شخصیتی را در نظر داریم نه نوع مشخصی از علائم تشخیص بیماری. این ویژگیهای شخصیتی به محققان کمک میکنند که افرادی که در خطر ابتلا به بیماریهای قلبی و عروقی و بقیه خطرات فیزیکی و جسمی هستند را شناسایی کنند.
ویژگیهای تیپ شخصیتی نوع D
تیپ شخصیتی نوع D نوع خاصی از شخصیت است که برای اولین بار در دهه ۱۹۹۰ توسط روانشناس و محقق بلژیکی یوهان دنولت (Johan Denollet) نشانهگذاری شد.
حرف D در این نوع شخصیت، مخفف پریشانی و نفرت است و به مجموعهای از خصوصیات شخصیتی مشخصی اشاره میکند که در زیر به نام بردن برخی از آنها میپردازیم:
- حس اضطراب و نگرانی
- غم و انده
- زودرنجی و کجخلقی
- زاویهی نگاه بدبینانه به همهچیز
- صحبتهای منفی که با خود انجام میدهد
- دوری از موقعیتهای اجتماعی مختلف
- فقدان و کمبود اعتماد به نفس
- ترس از طرد شدن
- ظاهر آشفته داشتن
- ناامید بودن
همهی ما انسانها این احساسات را تجربه میکنیم. اما افرادی که تیپ شخصیتی نوع D دارند بیشتر از افراد معمولی دچار این عواطف و احساسات میشوند.
یک تیپ شخصیتی نشان دهنده علائم بیماری روانی در فرد نیست، بلکه طبق تحقیقات انجام شده، تنها الگوریتم قابل توجهی از رفتارهای افرادی است که در معرض بیماریهای مرتبط با قلب و عروق و همینطور سیستم ایمنی بدن است.
همچنین بخوانید: روانشناسی شخصیت چیست
چطور متوجه بشویم که جزو افراد تیپ شخصیتی نوع D هستیم؟
برای بهتر فهمیدن نوع شخصیتی D و ارتباط آن با خطراتی که سلامت جسمی افراد را تهدید میکند، محققین ابزار تشخیص استانداردی به نام (D Scale-14 (DS14 را توسعه دادند که به وسیلهی آن میتوان افرادی که دارای این تیپ شخصیتی هستند را شناسایی کرد. این ابزار به محققان در اندازهگیری خویشتنداری اجتماعی و تاثیرات منفی رفتاری وی کمک میکند که هر دوی آنها از نشانههای بارز تیپ شخصیتی نوع D است.
خویشتنداری اجتماعی به معنی این است که افراد غالباً میل به دور بودن و خجالت کشیدن از تعاملهای اجتماعی دارند. این هم احتمالاً به علت ترس از طرد شدن یا مورد قضاوت قرار گرفتن است که در نهایت منجر به فقدان اعتماد به نفس فرد در موقعیتهای اجتماعی خواهد شد.
تاثیرات منفی رفتاری هم به این معنی است که افراد مرتباً دچار احساسات و عواطف منفی مثل اندوه و حزن، اضطراب و زودرنجی میشوند.
سوالهایی که باید در نظر داشته باشید.
اگر کنجکاوید بدانید که شما تیپ شخصیتی نوع D هستید، سوالات زیر میتواند در رساندن شما به پاسخ مطلوبتان یاریرسان باشد:
- آیا میل من به سمتی است که دوست دارم احساساتم را درون خودم بریزم و هیچوقت آن را به کسی نشان ندهم؟
- آیا آشنا شدن با اشخاص جدید برایم مشکل است؟
- آیا در مواقع حساس به راحتی تحت تاثیر قرار میگیرم؟
- آیا تا جایی که امکان دارد از تعاملات اجتماعی دوری میکنم؟
- آیا اغلب با خودم صحبتهای منفی انجام میدهم؟
- آیا اغلب اوقات احساس ناراحتی و کجخلقی میکنم؟
- آیا بیشتر مواقع تمایل دارم در حالت روحی بد و ناراحتکنندهای باشم؟
- آیا مرتباً مضطربم؟
چالشهای عاطفی
برای برخی از ما، به اشتراک گذاشتن عواطف و احساسات مان با افرادی که به ما نزدیک هستند، آسیبزننده به نظر میرسد. برای اشخاصی که ویژگیهای تیپ شخصیتی نوع D دارند، اشتراک عواطف و احساسات با دیگر افراد کاری بسیار سخت و هولناک به نظر میرسد.
ترس از طرد شدن و مورد قضاوت قرار گرفتن در بین افرادی که تیپ D هستند رایج است و برای اینکه از خودشان در مقابل این نوع تجربیات محافظت کنند، تلاش و انرژی زیادی صرف پنهان کردن عواطف خود میکنند. علاوه بر ترس از قضاوت شدن و طرد شدن، یکی دیگر از ویژگیهای افراد تیپ نوع D این است که اعتماد کردن به دیگر افراد برای آنها خیلی مشکل است. مخصوصاً در زمانهایی که در حالت پریشانی روحی به سر میبرند.
همانطور که خودتان متوجه شدید، تلاش برای حفظ و پنهان کردن این احساسات، به نوعی یک چالش به حساب میآید. افراد با ویژگیهای تیپ شخصیتی نوع D عواطف و احساسات منفی را اغلب تجربه میکنند و فکر میکنند کسی را ندارند که به او روی بیاورند. علاوه بر اینکه ترس از طرد شدن و مورد قضاوت قرار گرفتن دارند، از اینکه افراد را با بار عاطفی خود پر کنند، مخصوصا افراد نزدیک به خود، میترسند.
سلامت جسمی
افرادی که تیپ شخصیت نوع D هستند، آنقدر برای پوشاندن، خفه کردن و پنهان کردن خود تلاش میکنند و انرژی صرف میکنند که اغلب منجر به ایجاد عوارضی در سلامتی آنها میشود. عوارضی مانند احتمال ابتلا به بیماریهای عروقی مانند کرونر (CAD)، اختلال در عملکرد سیستم ایمنی و همینطور التهاب مزمن.
تحقیقات در این زمینه در حال کامل شدن و بهتر شدن است تا پزشکان و بقیهی متخصصان سلامت خطراتی که سلامتی بیماران را تهدید میکنند را شناسایی کنند و اقدامات لازم برای درمان را پیش گیرند. تلاش زیادی که افرادی تیپ D برای سرکوب و جلوگیری از احساسات خودشان صرف میکند میتواند منجر به مقدار قابل توجهی از پریشانحالی برای این افراد شود که در نتیجه آن فرد دچار افزایش ضربان قلب، بالا رفتن فشار خون و همینطور افزایش میزان قند خون آزاد شده در بدن او شود.
تحقیقاتی که اخیراً انجام شد نشان دهنده این بود که ویژگیهای افراد تیپ شخصیتی نوع D چگونه میتوانند بر سلامت فیزیکی آنها تاثیرگذار باشند. پس از بررسی انجام شده از میان بیش از ۳۰۰ بیمار در یک برنامه توانبخشی قلبی، دانشمندان یافتند که ۲۷% از افرادی که تیپ D بودند در طی ۱۰ سال فوت شدند، این در حالی است که ۶% از افرادی که در آن گروه قرار داشتند اصلاً تیپ D نبودند. علاوه بر این، از میان ۹۰۰ بیماری که جراحی عروق کرونر شدند، افرادی که تیپ شخصیتی نوع D بودند بیشتر از ۴ برابر نسبت به بقیه احتمال حمله قلبی داشتد و پس از ۹ ماه که از جراحی میگذشت احتمال فوت این دسته بیشتر بود.
روابط شخصی
از آنجایی که افراد دارای ویژگیهای تیپ شخصیتی نوع D با احساساتی از قبیل اضطراب و اندوه سرکار دارند و همینطور درگیر شدن در یک تعامل اجتماعی برای آنها کاری دشوار و چالشبرانگیز است، روابط شخصی یکی از موارد بسیار سخت و پرتنش برای این افراد محسوب میشود.
خویشتنداری اجتماعی فرد را در روابط خود، چه از نوع مناسبتیاش مثل همکار و آشنایان و چه از نوع صمیمی و نزدیکش دچار اختلال و مشکل میکند.
وقتی که افراد دارای ویژگی شخصیتی نوع D وارد رابطهای میشوند، مادامی که عواطف و احساسات منفی آنها در طی رابطه بروز پیدا کند، در حفظ آن رابطه به مشکل میخورند. آنها به عنوان افرادی بدبین، کجخلق تلقی میشوند و توانایی ارتباط برقرار کردن و نزدیک شدن به دوستان، همکاران، شریکشان و اعضای خانوادهی آنها زیر سوال میرود.
تحصیل و شغل
افرادی که دارای ویژگیهای شخصیتی نوع D هستند، با چالشهای متفاوت دیگری در تحصیل و شغل خود روبرو هستند. با توجه به گرایش زیادی که این افراد به خویشتنداری اجتماعی دارند، توسعه و نگهداری روابط برای آنها کار دشواری است.
گرایش این افراد به دوری یا مقاومت در مقابل تعاملات اجتماعی، احساساتی نظیر تعلق داشتن به یک گروه و منافع مشترک داشتن با افراد دیگر را برای آنها چالشبرانگیز میکند. همچنین این امر منجر به احساس پریشانی و کجخلقی افراد نوع D در هنگام مواجهه با کار گروهی و یا پروژههایی که نیاز به همکاری با دیگر افراد میشود دارد. به علت ماهیت خویشتندار این افراد، ممکن است آنها را غیرفعال و یا به عنوان کسانی که اشتیاقی به مشارکت ندارند تلقی کنیم.
با توجه به اینکه میدانیم افراد دارای ویژگی تیپ نوع D اغلب با احساسات ناخوشایند دست و پنجه نرم میکنند و با خوشان حرفهای منفی میزنند، پرواضح است که در زمینه چیدن اهداف شخصی و برنامهریزی و رسیدن به آن دچار مشکلات متعددی هستند.
در محیط کاری یا تحصیل، اضطراب و فشاری که این افراد بر اثر پروژهها و تکالیف خود احساس میکنند، برای این افراد نگرانی زیادی را به وجود آورده است. این افراد در این شرایط روحی فقط به پیشبینی خروجیهای منفی و اینکه چطور کار خوب پیش نمیرود میپردازند.
اگر تیپ شخصیتی نوع D هستید، چه اقدامات لازمی باید انجام دهید؟
با اینکه افراد تیپ شخصیتی نوع D به عنوان افرادی شناخته شدهاند که دچار پریشانحالی و کجخلقی بیش از حد هستند، اما میتوانند روشهایی برای زندگی بهتر و لذتبخشتر یاد بگیرند. با عمل به این اقدامات نه تنها زاویهی دیدشان نسبت به عوامل بیرونی و تجربیات عاطفی آنها بهبود پیدا میکند، بلکه امکان بهبود عملکرد جسمانی آنها هم وجود دارد.
یادگیری روشهای جدید کنترل فشار و استرس، افزایش امید و خوشبینی نسبت به زندگی، و غلبه بر خویشتنداری اجتماعی، میتواند عوامل کلیدی کمک به افراد دارای ویژگی تیپ شخصیتی نوع D باشد.
اقدامات کاربردی و مفیدی که هر فرد دارای ویژگی تیپ شخصیتی نوع D برای بهبود سطح کیفی زندگی خود میتواند بردارد، در زیر شرح داده شده است:
- خوگویی مثبت: شناسایی و به چالش کشیدن الگوهای قدیمی خودگویی منفی به افراد کمک میکند تا متوجه تاثیر این رفتار بر تصمیمگیریهای فردی، رفتار و روابط خصوصی خود بشوند. اختصاص دادن وقت کافی برای کشف و به کارگیری خودگویی مثبت و صادقانه، میتواند نقش مهمی در بهبود عملکردی این افراد داشته باشد.
- تنظیم احساسات و عواطف: کنار آمدن با اضطراب، اندوه و استرس میتواند چالش بزرگی برای افراد دارای ویژگی شخصیتی نوع D باشد. درک چگونگی کارکرد این احساسات و تبدیل آن به نوعی کمک برای تصمیمگیری سالمتر، و پریشیانی و کجخلقی کمتر میتواند کمک مثبتی برای این افراد باشد. برای مثال، بهتر است در هنگام مواجهه با این عواطف از خود بپرسند: «وقتی احساس کجخلقی میکنم، به چه چیزی نیاز دارم؟»
- مهارتهای مقابلهای سالم: به کارگیری رفتارهای سالم و جدید برای مواجه شدن با لحظات پریشانی و بدخلقی میتواند مفید واقع شود. از آنجایی که بسیاری از افراد دارای ویژگی شخصیتی نوع D در پنهان کردن و انباشته شدن احساسات خود مهارت دارند، اینکه یاد بگیرند که در مورد عواطف خود آگاه و هشیار باشند میتواند به آنها کمک کند تا با حالت کجخلقی خود بهتر کنار بیایند و با روشهای سالمتری روبرو شوند.
- مهارتهای بین فردی: خویشتنداری بزرگترین خصیصه تیپ شخصیتی نوع D است، و طبیعتاً عامل کلیدی برای غلبه بر چالشهای اجتماعی محسوب میشود. یافتن روشهایی برای برقراری ارتباط با افراد و جسنجو جهت منافع مشترک با آنها و یادگیری روشهایی جهت ریسکهای کوچک عاطفی در ارتباط با افراد، میتواند نقش موثری در این مورد داشته باشد. این میتواند به سادگی گفتن «سلام» به یک شخص جدید و غریبه یا یادگیری چگونه آغاز کردن یک مکالمه با فرد غریبه باشد.
- تحمل پریشانی: ماهیت زندگی با بالا و پایین داشتن تعریف شده است. پس از بین بردن حالت پریشانی به صورت کامل نمیتواند ایدهِ مناسب و واقعبینانهای باشد. با این حال یادگیری روشهای سالم در حین مواجهه با لحظات پراسترس میتواند کمک بزرگی باشد. روشهایی مثل نفس کشیدن، آگاهی ذهنی و تمرین شکرگزاری و قدردانی میتواند نمونههای مناسبی از مدیریت شرایط پرفشار باشد.
- خودکارآمدی: ممکن است برای افراد با ویژگی شخصیتی نوع D امیدوار و پرقدرت بودن در برابر ایجاد تغییر در زندگیشان کاری سخت و دشوار باشد. کشف و جشن گرفتن همان پیروزی و دستاوردهای کوچک این افراد میتواند حس کارآمدی آنها را پرورش دهد. خودکارآمدی تصوری از این است که چقدر کفایت و شایستگی انجام کارهایمان را داریم که به واسطهی آن میتوانیم وظایفمان را با موفقیت به ثمر برسانیم. غنیمتشماری پیروزیها، هرچند کوچک و به کارگیری و کشف نقاط قوتمان میتواند کمک بسیاری برای افزایش یافتن حس خودکارآمدی ما باشد.
- ساختن روابط شخصی: این موضوع قابل درک است که افراد دارای ویژگی شخصیتی نوع D به علت ترس از طرد شدن و مورد قضاوت قرار گرفتنشان، اوقات سخت و مشکلی را برای ساختن و حفظ کردن روابط خود میگذرانند. یادگیری اینکه چگونه به دیگری اعتماد کنند، ارتباط موثر برقرار کردن و اینکه چگونه یک شریک سالمی باشند میتواند نقش مهمی در افزایش بهبود عملکرد فرد در مورد روابط شخصیاش باشد. مشاوره میتواند به این افراد در یادگیری اینکه چگونه با تعارضات در روابط شخصی خود کنار بیایند و آنها را در جهت ساخت و نگهداری روابط صمیمی و نزدیک شخصی راهنمایی کند، کمک کند.
- هدفگذاری: خوشبینی و امیدواری برای افراد تیپ شخصیتی نوع D امری چالشبرانگیز است. یادگیری اینکه چگونه اهداف معناداری برای خود تعیین کنند، به آنها در شناخت واضح اولویتها و ارزشهایشان کمک میکند. هدفگذاری کوتاه مدت میتواند به افراد کمک کند تا بر روی آیندهی خود با احساس امیدواری و خوشبینی و اطمینان بیشتری تمرکز داشته باشند.
- آگاهی ذهنی: آگاهی ذهنی، دعا و نماز و مراقبه میتواند برای افراد نوع D راهی برای کسب آرامش و امید باشد و در مواقعی که به کجخلقی و پریشانی دچار میشوند، احساسات آنها را تنظیم و کنترل کند. منافع بسیاری، چه ذهنی و چه جسمانی، با تمرین آگاهی ذهنی و یادگیری اینکه چگونه خود را در مواقع پریشانی آرام کنیم، نصیب ما میشود.
همچنین بخوانید: با انواع صفات شخصیتی اصلی آشنا شوید
ترجمه و تدوین خانوم نوریه رضوی ثانی