سندرم روده تحریک پذیر یا IBS، شرایطی است که در آن فرد نشانه ها و مشکلات مکرر شکمی همچون اسهال، یبوست یا هر دو را تجربه می کند. با اینکه پزشکان هنوز به وضوح نمی دانند چه چیزی باعث ایجاد چنین شرایطی می شود اما بر این باورند که این اختلال بر روی تعامل مغز و روده اثر می گذارد. زمانی که فرد با سندرم روده تحریک پذیر دست و پنجه نرم می کند ممکن است متوجه شود که برخی از غذاها شرایط او را بدتر می کند یا باعث تحریک نشانه های موجود می شود.
چه غذاهایی باعث تحریک IBS می شود؟
اگرچه این غذاها ممکن است برای هر فردی متفاوت باشد اما پزشکان برخی از غذاهای محرک را شناسایی کرده اند که ممکن اشت به نشانه های گوارشی در افراد منجر شود. اگر فردی بخواهد شرایط خود را به خوبی مدیریت کند باید برخی از این غذاها یا همه آن ها را از رژیم غذایی خود حذف نماید و بعدا در صورت نیاز آن ها را به رژیم خود اضافه کند تا ببیند کدام یک از آن ها باعث بدتر شدن نشانه ها می شود.
غذاهایی که باید از خوردن آن ها اجتناب شود:
بیشتر پزشکان توصیه می کنند از رژیم غذایی به نام رژیم غذایی کم FODMAP استفاده شود تا از بروز نشانه های این بیماری جلوگیری شود. FODMAP به معنای غذاهای قابل تخمیر، الیگو(oligo)، دی(di) و مونوساکاریدها و پلی اول(polyol) هاست.
این نام ها نشان دهنده کربوهیدرات های مختلفی هستند که می توانند نشانه های سندرم روده تحریک پذیر را با ایجاد گاز، درد شکمی بدتر کنند و باعث بدتر شدن یبوست گردند.
اگر فردی سندرم روده تحریک پذیر داشته باشد، ممکن است بخواهد با پزشک یا متخصص تغذیه خود برای تعیین مفید بودن این نوع رژیم غذایی برای بهبود نشانه هایش، صحبت کند.
موارد فهرست شده زیر، ۱۶ مورد از غذاهایی که در این رژیم غذایی باید از مصرفشان خودداری شود را نشان می دهد:
- سیب
- شیرین کننده های مصنوعی همچون سوربیتول، مالتیتول
- حبوبات پخته شده
- کلم بروکلی
- کلم
- نوشیدنی های کربناته
- گل کلم
- نخود
- سالاد کلم
- لاکتوز در محصولات لبنی همچون شیر، بستنی، خامه ترش و پنیر کلبه
- عدس
- گلابی
- کلم ترش
- سویا
- هندوانه
- پیتزا و سایر غذاهای سرخ شده
این ها تنها چند مورد از غذاهایی هستند که به عنوان غذاهای ایجادکننده ناراحتی شکم به هنگام وجود بیماری سندرم روده تحریک پذیر، شناخته می شوند. فردی که به این بیماری مبتلاست می تواند غذاها و نشانه هایی که بعد از مصرف شان ایجاد می شود را در یک بازه زمانی معین یادداشت نماید.
در این یادداشت، او می تواند تمام غذاهایی که مصرف کرده و نشانه هایی که بعد از مصرف داشته است را بنویسد. با بررسی این دفترچه یادداشت، فرد می تواند غذاهایی که باعث تحریک نشانه های موجود می شود را شناسایی کند و از خوردن آن ها اجتناب نماید.
پاکسازی غذاهایی که باعث تحریک نشانه های موجود می شود:
وجود بیماری سندرم روده تحریک پذیر به این معنی نیست که فرد نمی تواند سبزیجات یا سایر میوه ها را مصرف کند. با اینحال افراد می توانند غذاهایی که FODMAP کمتری دارند را بپزند و زمانی که بیرون هستند آن ها را سفارش دهند.
نمونه هایی از این اقدامات در فرد مبتلا به IBS در برگیرنده موارد زیر است:
- انتخاب میوه های کم FODMAP همچون موز، بلوبری، طالبی، انگور، پرتقال، کیوی، توت فرنگی
- خوردن سبزیجاتی همچون هویج، بادمجان، لوبیا سبز، اسفناج، کدو مسما و سیب زمینی شیرین
- افزایش مصرف کلسیم با مصرف ماست به جای سایر غذاهای حاوی لاکتوز. باکتری های طبیعی موجود در ماست می تواند به کاهش نشانه های این بیماری کمک کند.
- جایگزین کردن کره در غذاها با روغن زیتون سالم. فرد می تواند حدود سه چهارم از کره موجود در دستور پخت مواد غذایی را با روغن زیتون جایگزین کند. به عنوان مثال اگر دستور پخت در برگیرنده نیمی از کره( ۴ قاشق غذاخوری ) است، فرد می تواند به جای ان از سه قاشق غذاخوری روغن زیتون و یک قاضق غذاخوری کره استفاده کند.
- جایگزین کردن شیر گاو با گزینه های بدون لاکتوز همچون برنج، سویا، بادام و شیر جوی دوسر
- محدود کردن یا اجتناب نمودن از شیرین کننده های مصنوعی همچون سوربیتول و مالتیتول و شربت ذرت با فروکتوز بالا. این مواد می توانند میکروبیوم روده را دچار اختلال سازند و نشانه های سندرم روده تحریک پذیر را بدتر کنند.
با اینکه افراد نمی توانند همه موادی که باعث تحریک نشانه های بیماری می شود را از دستور پخت مواد غذایی خود حذف کنند اما استفاده از مقادیر بسیار اندک هم می تواند نشانه های موجود را کاهش دهد.
نتیجه گیری:
بر اساس یکی از مقالات منتشر شده در The American Journal of Gastroenterology، ۱۰ الی ۱۵ درصد افرادی که در کشورهای صنعتی با اختلالات معدی روده ای دست و پنجه نرم می کنند از IBS نیز رنج می برند. با اینکه رژیم غذایی تنها فاکتور تحریک کننده محسوب نمی شود اما می تواند نقش مهمی در بروز نشانه های فرد داشته باشد.
با شناسایی مواد غذایی تحریک کننده و اجتناب از مصرف غذاهایی که باعث بدتر شدن نشانه های موجود می شود، می توان از زندگیِ بدونِ نشانه های مرتبط با IBS لذت برد.