در میان هزاران نوع سیب زمینی که در دنیا وجود دارد، سیب زمینی قرمز، آبی و زرد محبوب ترین نوع در میان افراد است.
سیب زمینی محصول گیاهی شماره یک در ایالت متحده آمریکا محسوب میشود و بعد از برنج، گندم و ذرت ، چهارمین محصول گیاهی پر مصرف در جهان است. از لحاظ تاریخی، آمریکاییها بیشتر سیب زمینیهای خود را به صورت تازه مصرف میکردند.
از سال ۱۹۵۰ ، سیب زمینی فرآوری شده همچون سیب زمینی سرخ کرده نیز در میان افراد محبوبیت پیدا کرد. بر اساس گفتههای USDA، سیب زمینی فرآوری شده ۶۴ درصد از مصرف کل ایالت متحده آمریکا را در سال ۲۰۰۰ تشکیل میداد.
سیب زمینی اغلب به عنوان یک غذای راحت در نظر گرفته میشود. شما میتوانید آن را به همراه کره و خامه ترش میل کنید یا اینکه در روغن سبزیجات سرخ نمایید. اما زمانی که سیب زمینی را با این روشهایی که بیان کردیم آماده میکنید باید منتظر اضافه وزن، دیابت، بیماریهای قلبی و سایر مشکلات نیز باشید.
اگر بتوانید سیب زمینی را به شیوه درست آماده کنید( بدون کره، پنیر یا خامه ترش) قادر خواهید بود از ارزشهای تغذیهای آن نیز بهره مند شوید. سیب زمینی کالری اندکی دارد. یک عدد سیب زمینی متوسط تنها ۱۱۰ کالری خواهد داشت.
این ماده منبع خوبی از ویتامین C و B6 ، منگنز، فسفر، نیاسین و اسید پانتوتنیک است. در جدول زیر ارزش تغذیه ای سیب زمینی را مشاهده می کنید:
جدول ارزش غذایی سیب زمینیاندازه وعده غذایی: Calories 110 درصد ارزش روزانه بر اساس رژیم غذایی ۲۰۰۰ کالری است. | AMT به ازای هر وعده غذایی | %DV* | AMT به ازای هر وعده غذایی | %DV* | |
چربی کل0g | ۰% | کربوهیدرات کل۲۶g | ۹% | ||
کلسترول0mg | ۰% | فیبر غذایی ۲g | ۸% | ||
سدیم0mg | ۰% | شکر ۱g | |||
پتاسیم۶۲۰mg | ۱۸% | پروتئین ۳g | |||
ویتامین A | ۰% | کلسیم | ۲% | ||
ویتامین C | ۴۵% | آهن | ۶% |
خواص سیب زمینی:
همانطور که میدانید سیب زمینی سرشار از مواد شیمیایی گیاهی است. این مواد شیمیایی ترکیبات طبیعی هستند که در گیاهان یافت میشوند و میتوانند سلامتی بدن را بهبود ببخشند.
مواد شیمیایی گیاهی که در سیب زمینی یافت میشود شامل کاروتنوئیدها، فلاونوئیدها و اسید کافئیک است.
ویتامین C که در سیب زمینی یافت میشود به عنوان یک آنتی اکسیدان عمل میکند. این مواد ممکن است از آسیب سلولی جلوگیری کنند یا آن را به تاخیر بیندازند. همچنین وجود این مواد به سلامت قلب، هضم، فشار خون و حتی پیشگیری از سرطان کمک میکند.
فشار خون:
سیب زمینی به دلایل متعدد قادر است فشار خون را پایین بیاورد. فیبری که در سیب زمینی یافت میشود میتواند با پیوند برقرار کردن با کلسترولی که در خون وجود دارد ، کلسترول را پایین تر بیاورد. سیب زمینی منبع خوبی از پتاسیم است.
همه سیب زمینیها منبع غنی از پتاسیم هستند. این ماده پتاسیم بیشتری از موز دارد و بیشتر پتاسیم موجود در آن در پوستش یافت میشود.
پوست بیرونی سیب زمینی حاوی فیبر است. پتاسیم ماده معدنی است که به کاهش فشار خون کمک بسزایی میکند.
پتاسیم همچنین به عنوان گشاد کننده عروق عمل می کند و به همین خاطر قادر است فشار خون را پایین بیاورد. دانشمندان در موسسه تحقیقات غذایی بر این باورند که سیب زمینی حاوی مواد شیمیایی با نام kukoamines است که مرتبط با کاهش فشار خون است.
سلامت سیستم عصبی و عملکرد مغز:
ویتامین B6 که در سیب زمینی یافت میشود برای سلامت سیستم عصبی بسیار مفید است.ویتامین B6 به ایجاد مواد شیمیایی مفیدی در مغز کمک میکند. این مواد شیمیایی شامل سروتونین، دوپامین و نوراپی نفرین است.
این موضوع بدین معناست که مصرف سیب زمینی به افرادی که افسردگی یا استرس دارند کمک میکند. همچنین مصرف این ماده میتواند به بهبود نشانههای اختلال کم توجهی- بیش فعالی(ADHD) نیز کمک کند. میزان بالای کربوهیدرات در سیب زمینی می تواند مزایایی برای بدن انسان داشته باشد.
به عنوان مثال این موضوع می تواند به حفظ و نگهداری سطح مناسب گلوکز خون کمک کند که برای عملکرد صحیح مغز ضروری است. مطالعه ای که در سال ۱۹۹۵ انجام شد نشان داد که افزایش اندک در گلوکز میتواند به بهبود یادگیری و تقویت حافظه کمک کند. پتاسیم که به گشاد شدن رگهای خونی کمک میکند باعث میشود مغز خون کافی دریافت نماید.
سیستم ایمنی بدن:
ویتامین C میتواند به پیشگیری از سرماخوردگی کمک کند. سیب زمینی سرشار از این ماده مغذی است و مصرف یک عدد سیب زمینی متوسط پخته شده می تواند ۴۵ درصد از نیاز روزانه بدن به این ویتامین را بر اورده سازد.
التهاب:
برخی از افراد فکر میکنند که سیب زمینی و گیاهانی که در خانواده بادنجانیان قرار میگیرند( همچون بادمجان، گوجه فرنگی و فلفل) آرتریت را بدتر میکند. با اینحال شواهد علمی محدودی از چنین فرضیه ای پشتیبانی میکنند.
تحقیقات انجام شده نشان میدهد افرادی که مبتلا به آرتریت هستند میتوانند مصرف گیاهانی که در خانواده بادنجانیان قرار دارند را به مدت ۲ هفته محدود کنند تا ببینید این کار بهبودی در شرایط ایجاد شده است یا خیر.
برخی از مطالعات پیشنهاد میکند این گیاهان ممکن است در واقع نشانههای آرتریت را کاهش دهد. به عنوان مثال مطالعه ای که در سال ۲۰۱۱ انجام شده نشان می دهد مصرف سیب زمینی باعث کاهش التهاب بدن میشود.
هضم:
یکی از مزایای اصلی مصرف سیب زمینی، کمک به هضم است. این موضوع به خاطر محتوای فیبری است که در آن یافت میشود. سطح بالای کربوهیدرات در سیب زمینی میتواند هضم ان را راحت تر کند.
سلامت قلب:
سیب زمینی به خاطر محتوای فیبر خود باعث میشود قلب سالم تری داشته باشید. فیبر به پاکسازی کلسترول از رگهای خونی کمک خواهد کرد. ویتامین C و B6 به کاهش رادیکالهای آزاد کمک میکنند.کاروتنوئید نیز میتواند به عملکرد سالم قلب کمک فراوانی بکند.
علاوه بر این، B6 نقش بسیار مهمی در فرایند متیلاسیون بازی میکند.
فرایند متیلاسیون مولکولهای بسیار خطرناک هموسیستئین را به متیونین تبدیل میکند که یک بخش از پروتئین جدید است.وجود مقادیر بالای هموسیستئین میتواند به دیواره رگهای خونی آسیب وارد کند. مقدار بالای آن مرتبط با بیماری قلبی و سکته است.
عملکرد ورزشکاران:
سیب زمینی میتواند به بازیابی تعادل الکترولیت ها کمک کند. سدیم و پتاسیم که در پوست سیب زمینی یافت میشود دو الکترولیت بسیار مهم هستند که ورزشکاران به هنگام عرق کردن آنها را از دست میدهند. الکترولیتها برای بهبود عملکرد بدن مفیدند.
مراقبت از پوست:
بر اساس مطالعات انجام شده، ویتامین C، B6 ، پتاسیم، منیزیم، روی و فسفر موجود در سیب زمینی میتواند به سلامت، شادابی و نرمی پوست کمک کند. این مواد مغذی همگی در سیب زمینی یافت میشوند.
عوارض احتمالی سیب زمینی:
سیب زمینی عاری از چربی است اما این ماده کربوهیدرات زیاد و پروتئین اندک دارد.
بر اساس مطالعات انجام شده در هاروارد، کربوهیدرات موجود در سیب زمینی از نوعی است که بدن به سرعت میتواند آن را هضم کند و بار گلیسمی بسیار بالایی دارد. به همین خاطر مصرف آن میتواند قند خون و انسولین را تحت تاثیر قرار دهد. همین امر باعث پرخوری در افراد میشود.
افزایش سریع قند خون همچنین به تولید انسولین بیشتر میانجامد. از سوی دیگر، سیب زمینی منبع بسیار خوبی از فیبر است.
محتوای فیبر آن به افراد کمک میکند مدت زمان بیشتری سیر بمانند. متخصصان توصیه میکنند به هنگام برنامه ریزی برای رژیم غذایی، افراد محتوای کربوهیدراتی سیب زمینی را مدنظر داشته باشند. سیب زمینی حتی اگر به شیوه سالم پخت شود میتواند مشکلاتی را برای افراد دیابتی و چاق به همراه داشته باشد.
این ماده سرشار از کربوهیدرات ساده است که میتواند به افزایش وزن منجر شود. دانشگاه هاروارد رژیم غذایی و سبک زندگی ۱۲۰۰۰۰ مرد و زن ۲۰ سال را مورد پیگیری قرار داد و دریافت افرادی که سیب زمینی سرخ کرده، پخته یا له شده زیادی مصرف میکنند اضافه وزن بیشتری خواهند داشت.
سالم ترین روشها برای پخت سیب زمینی:
همانطور که میدانید پختن سیب زمینی به همراه خامه ترش یا کره روش مناسبی نیست. خوب حالا سوال اینجاست که چگونه میتوان سیب زمینی را مصرف کرد؟ بهترین روش برای پخت آن چیست؟ بهترین روش برای خوردن سیب زمینی به شکل فراوری نشده و کامل است.
پختن سیب زمینی بهترین روش آماده سازی آن است. زمانی که آن را میپزید یا در مایکروویو قرار میدهید مواد مغذی کمتری را از دست میدهد.
روش سالم دیگری که برای مصرف سیب زمینی وجود دارد بخارپز کردن آن است. اگر شما سبزیجات را در آب بجوشانید بیش از ۸۰ درصد ویتامین C موجود در آن از بین خواهد رفت. زمانی که میخواهید سیب زمینی را بپزید پوست آن را خوب بشویید و بعد از پخت آن را به همراه پوستش میل نمایید.
آیا چشم سیب زمینی سمی است؟
بر آمدگیهای روی سیب زمینی با جوانههایی پوشیده شده که به آن چشم سیب زمینی میگویند. اگر چشم سیب زمینی جوانه نزده باشد میتوان آن را مصرف کرد. اما اگر جوانه زده باشد،بهتر است قبل از مصرف آن را جدا کنید.
ساقه، شاخه، برگ و میوه سیب زمینی سمی است و حاوی آلکالوئیدهایی مانند آرسنیک، چاکونین و سولانین میباشد.
سولانین حتی در مقادیر اندک نیز بسیار سمی است. سم همچنین در بخشهای سبز رنگ سیب زمینی یافت میشود. زمانی که گیاهان بیش از حد در معرض نور خورشید قرار گیرند سبز رنگ میشوند. بر اساس مطالعات انجام شده، هرگز نباید بخش های سبز رنگ سیب زمینی مصرف گردد.
حقایقی در مورد سیب زمینی:
در ادامه برخی از حقایقی که در مورد سیب زمینی وجود دارد را با هم مرور میکنیم:
همانند گوجه فرنگی، بادمجان و فلفل، سیب زمینی عضو خانواده بادنجانیان است. سیب زمینی در واقع بخش متورم ساقهی توبروزوم سولانوم چند ساله است. این بخش از گیاه غده نامیده میشود. چشم سیب زمینی به برآمدگیهای روی آن گفته میشود. کلمه potato در زبان انگلیسی از یک واژه اسپانیایی با عنوان patata گرفته شده است.
هزاران نوع سیب زمینی در جهان وجود دارد اما همه این سیب زمینیها به طور تجاری کشت نمیشوند. انواع محبوب سیب زمینی شامل سیب زمینی قرمز، سفید، زرد، آبی ،Russet است. در سال ۲۰۱۳، بیش از ۱ میلیون جریب سیب زمینی کاشته شده بود.
آمریکاییها به طور متوسط حدود ۵۶ کیلوگرم سیب زمینی در سال مصرف میکنند. سیب زمینی به طور سنتی برای تهیه وودکا مورد استفاده قرار میگرفت. با اینحال امروزه وودکا بیشتر از غلات تخمیر شده همچون ذرت یا گندم تهیه میشود.
با توجه به رکوردهای جهانی گینس، بزرگترین سیب زمینی که تا به حال رشد داده شده است ۳.۲ کیلوگرم وزن داشت.