سالم و یا خطرناک؟ از محدودیتهای مصرف مکمل های معروف پیش از مصرف آگاه شوید. تقریبا نیمی از امریکاییها بهطور روزانه مکملهای گیاهی یا مربوط به رژیم غذایی مصرف میکنند و مصرف این محصولات که بدون تجویز پزشک دریافت میشوند، بسیار پررونق است. بر اساس برآوردهای اخیر شورای گیاهشناسی امریکا، فروش مکملهای غذایی گیاهی سالانه به ۶ بیلیون دلار میرسد.
مکملهای مشخصی میتواند سلامتتان را بهبود ببخشد اما سایر مکملها میتواند بیاثر و حتی مضر باشند. دکتر جان مانسون، رییس بخش پزشکی پیشگیری در بریگهام و بیمارستان زنان در بوستون و پروفسور پزشکی در دانشکده پزشکی هاروارد، هشدار میدهد که «خریدار آگاهی» باشید.
دکتر مانسون میگوید: بسیاری از مکملهای موجود در بازار به دقت مورد آزمایش قرار نگرفتهاند. بنابراین اندکی از مکملها مفید هستند. او اضافه میکند که بسیاری از ادعاها مبنی بر سالم بودن آنها بیاساس است.
هفت مکملی که باید با احتیاط مصرف شود، البته در صورت تمایل به مصرف آنها، عبارتند از:
مکمل ویتامین D: مقدار زیاد آن میتواند به کلیهها آسیب برساند.
ویتامین D جذب کلسیم در بدن را افزایش میدهد و مصرف آن به اندارهی کافی موجب سلامتی و تندرستی میشود. مکملهای ویتامین D بسیار محبوبند، موجب تقویت استخوانها و جلوگیری از بیماریهای استخوان مانند پوکی استخوان میشود. اما در بسیاری از موارد، زنان سالمی که پس از یائسگی نیز مقدار کمی مکمل ویتامین D (حدود ۴۰۰ واحد بینالمللی، IU) مصرف میکنند در حقیقت ابدا به آنها نیازی ندارند.
مانسون اذعان میدارد که شواهد دال بر آن است که اشتیاق برای مصرف مکملهای ویتامین D در حجم بالا بسیار دیده میشود. به گفتهی مانسون، مصرف زیاد این ویتامین به شکل مکملهای مغذی ضرورتی ندارد.
پس از بررسی شواهد، مشخص شد که چنانچه زنان سالم مقادیر کمی ویتامین D مصرف کنند، لزوما مانع از شکستگی استخوان آنها نمیشود. این نتایج از گزارش نیروی اجرایی خدمات پیشگیرانهی ایالت متحده به دست آمد و در مجلهی سالیانه پزشکی داخلی به چاپ رسید.
دیدگاهها متفاوتی در ارتباط با میزان مصرف این ویتامین برای زنانی بالای ۶۵ سال، زنانی که از کمبود ویتامین D رنج میبرند یا سابقه افتادن یا پوکی استخوان دارند، وجود دارد. به گفتهی انستیتو پزشکی، برای آنها تجویز مکملهای ویتامین D توسط پزشک مفید است.
کلینیک کلیولند اشاره میکند، یکی از خطرات مصرف زیاد ویتامین D در افراد سالم این است که چنانچه سطح ویتامین D خون از ۱۰۰ نانوگرم در هر میلیلیتر (نانو گرم به میلیلیتر) بیشتر شود، موجب جذب کلسیم اضافی از سوی بدن و در نتیجه سنگ کلیه شود. نتایج منتشر شده در سال ۲۰۱۳ در ایالت متحده نشان میدهد که خطر ابتلا به سنگ کلیه در زنان یائسه که روزانه مکملهای ویتامین D و کلسیم مصرف میکنند در مقایسه با زنانی که دارونما میخورند، ۱۷٪ بیشتر است.
به گزارش انستیوی پزشکی، ویتامین D توصیه شده در روز برای افراد ۱ تا ۷۰ ساله ۶۰۰ واحد و برای افراد ۷۱ ساله و مسنتر ۸۰۰ واحد میباشد که از غذاهایی مانند سالمون، ماهی تن، شیر، قارچ و غلات غنی شده در رژیم غذایی روزانه تامین میشود.
همچنین بخوانید: فواید ویتامین دی برای سلامتی
کلسیم: مقادیر اضافی آن در شریانها ته نشین میشود.
کلسیم برای تقویت استخوانها و سلامت قلب از اهمیت ویژهای برخوردار است، اما مصرف زیاد آن مضر است.
دکتر دنیس میلستین، مدیر پزشکی در کلینیک مایو در اسکاتلند، آریزونا میگوید، حتیالامکان کلسیم را از رژیم غذاییتان دریافت کنید. تحقیقات نشان میدهد که بهتر است کلسیم همراه غذا جذب شود. انستیتوی ملی سلامت، روزانه ۱۰۰۰میلیگرم کلسیم برای زنان ۱۹ تا ۵۰سال و ۱۲۰۰میلیگرم کلسیم برای زنان ۵۱ ساله و مسنتر پیشنهاد میکند. هر ۱۲۰ گرم ماست شامل ۲۰۷ میلی گرم کلسیم یعنی یک پنجم از مقدار پیشنهادی در روز میباشد. دیگر منابع سرشار از کلسیم عبارتند از شیر، پنیر، غلات غنی شده و آبمیوه.
کمبود کلسیم یا نقص کلسیم در خون بهوسیله آزمایش خون ممکن است قابل تشخیص باشد. اگر مقدار کلسیم خونتان کم است، ممکن است پزشکتان مکمل کلسیم تجویز کند.
با این حال، مصرف بیش از حد کلسیم یعنی بیش از ۲۵۰۰ میلی گرم در روز برای بزرگسالان بین۱۹ تا ۵۰ سال و بیش از ۲۰۰۰میلی گرم در روز برای افراد بالای ۵۱ سال، میتواند منجر به مشکلاتی شود. براساس اعلان کلینیک کلولند، محققان بر این باورند که بدون مصرف ویتامین D کافی که به جذب آن کمک میکند، مقادیر اضافی کلسیم به جای استخوانها در شریانها باقی میماند.
همچنین بخوانید: کلسیم چیست ؟ چرا به آن نیاز داریم ؟
مولتیویتامینها: هیچ جایگزینی برای یک رژیم غذایی سالم وجود ندارد.
بسیاری از مردم بر این باورند که به مقدار کافی ویتامین و مواد معدنی را از رژیم غذایشان دریافت نمیکنند. با این حال، هنوز سودمندی کامل مکملها در هالهای از ابهام است.
مطالعات منتشر شده در اکتبر ۲۰۱۱ در مجله پزشکی داخلی بر اساس بررسی اطلاعات به دست آمده از ۴۰۰۰۰ زن بالای ۱۹ سال بود. با کمال تعجب محققان دریافتند که به طور متوسط خطر مرگ زنانی که مکمل دریافت کردند در مقایسه با زنانی که مکمل مصرف نکردند، افزایش یافت. مولتیویتامینها در برابر سرطانهای رایج، بیماریهای قلبی و عروقی و مرگ کم تاثیر یا بیتاثیر بودند.
با اینحال، بیشتر مطالعات اخیر حاکی از فواید مصرف مولتیویتامینهاست. نتایج مطالعهای که در ژانویهی ۲۰۱۵ در مجلهی تغذیه به چاپ رسید بیش از ۸۰۰۰ مرد و زن بالای ۴۰ سال را بررسی نمود و دریافت زنانی که به مدت ۳ سال یا بیشتر مولتیویتامین مصرف کردهاند، کمتر در خطر ابتلا به بیماریهای قلبی بودند.
مصرف ویتامینهای دوران بارداری به همراه اسید فولیک، که به جلوگیری از نقائص در هنگام تولد کمک میکند، به زنان باردار اکیدا توصیه شده است. اگر به سندرم سوء جذب مبتلا باشید، شرایطی که بدن نمیتواند ویتامینها و مواد معدنی را به طور کامل جذب کند، ممکن است پزشکتان مولتیویتامین تجویز کند. اما مانسون معتقد است برای افراد سالم، یک مکمل هرگز نمیتواند جایگزین رژیم غذایی سالم باشد.
مکمل روغن ماهی: ماهی یا بذر کتان را جایگزین کنید.
غنی از اسیدهای چرب امگا ۳، روغن ماهی بهعنوان غذایی برای کاهش بیماریهای قلبی معرفی شده است. هر چند که، بیشتر شواهد دال بر آن است که مکملهای روغن ماهی فواید شبهبرانگیزی برای قلب دارند.
در مطالعهای که در می ۲۰۱۳ در نشریهی پزشکی به چاپ رسید، به طور روزانه و به مدت ۵ سال به ۶۰۰۰ نفر با خطر بالای بیماریهای قلبی و عروقی، ۱۰۰۰ میلیگرم مکمل امگا ۳ دادند. با این وجود، در پایان تحقیق شرایط گروهی که در خطر ابتلا به مرگ و میر ناشی از بیماریهای قلبی و عروقی بودند، در مقایسه با شرکتکنندگانی که دارونما مصرف کردند، چندان بهتر نبود.
پزشکان معتقدند که بهترین راه دریافت امگا ۳ از طریق غذا میباشد. بر طبق نظرات کلینیک مایو، به نظر میرسد مصرف ماهیها، که غنی از اسیدهای چرب امگا ۳ هستند، نسبت به خوردن مکملها، برای سلامت قلب مفیدتر است. راهنمای رژیم غذایی انجمن قلب امریکا خوردن دو وعده ماهی در هفته را توصیه میکند.
این انجمن خوردن یک گرم امگا ۳ در روز را برای بیماران قلبی توصیه میکند. چنانچه تریگلیسیرید بالایی دارید، ۲ تا ۴ گرم در قالب مکملهای تجویز شده توسط پزشک توصیه میشود. منابع دیگر امگا ۳ در کنار روغن ماهی عبارتند از بذر کتان، گردو و آواکادو.
داروی گیاهی St. john`s wort : از تداخلات دارویی اجتناب کنید.
این داروی گیاهی اغلب به شکل چای و یا در کپسول برای درمان افسردگیهای خفیف، اضطراب و اختلالات خواب استفاده میشود. اگرچه برخی از مطالعات حاکی از آن است که این دارو در درمان افسردگی خفیف موثر بوده، اما مطالعهای گسترده در سال ۲۰۱۱ که از سوی انستیتوی ملی بهداشت روان صورت پذیرفت، به این نتیجه رسید که درمان گیاهی نسبت به دارونماها در کاهش نشانههای افسردگی خفیف بهتر عمل نمیکنند.
محققان اذعان دارند که بهبود نشانههای افسردگی در نتیجهی مصرف St. john wort ممکن است تاثیرات مشابهی با دارونماها داشته باشد.
انجمن سلامت امریکا گزارش میدهد که باورهای بیماران، بیش از اینکه در حقیقت چه چیزی مصرف میکنند، درمورد اینکه آنها دارونما میخورند یا داروی گیاهی بر افسردگی آنها تاثیر میگذارد. اما، دکتر میلستین میگوید : بزرگترین مشکل در مورد St. john wort تداخل دارویی آن با داروهای دیگر است.
طبق مطالعهای در که جولای ۲۰۱۴ در مجلهی پزشکی مکملها و جایگزینها آورده شد، در ۲۸٪ از مواردی که St. john wort تجویز شده بود بین سالهای ۱۹۹۳ تا ۲۰۱۰ بوده، که به طرز خطرناکی با داروی ضد افسردگی و یا ضد اضطراب، داروهای استاتین و یا قرص های ضد بارداری همراه شده بود.
خوردن این داروی گیاهی میتواند تاثیر داروهای دیگر را کاهش دهد، از آن جمله قرصهای کنترل بارداری. آنچه در ارتباط با این دارو از اهمیت ویژهای برخوردار است توجه به این نکته است که پیش از مصرف St. john wort درمورد اثرات این دارو مطالعه نمائید و با پزشک خود مشورت کنید.
Kava-Kava : عوارض جانبی آن میتواند به کبد آسیب برساند
این گیاه از ریشهی گیاه Piper methysticum گرفته شده است و به صورت قرص برای درمان اضطراب و بیخوابی با نتایج مختلف عرضه میشود.
طبق بررسیهای انجام شده از سوی متخصصان در سال ۲۰۱۰ مشخص شد آن دسته از داروهای گیاهی که حاوی kava-kava هستند، نقش مهمی در درمان بیخوابی ایفا میکنند. نتایجی به دست آمده از دهههای ۱۹۹۰ و اوایل ۲۰۰۰ نشان داد، این گیاه میتواند اضطراب را کاهش دهد و کیفیت خواب را در بیمارانی که از بیخوابی و بیقراری رنج میبرند، بهبود میبخشد.
با این حال، kava-kava میتواند عوارض جانبی بسیار جدی داشته باشد. براساس یافتهها از کتابخانه ملی پزشکی ایالت متحده، محصولاتی که عنوان kava دارند به شکل بالینی با آسیب کبدی حاد که حتی میتواند بسیار سخت و کشنده باشد، مرتبط است.
در ماه مارس سال ۲۰۰۲، سازمان غذا و داروی ایالات متحدهی دربارهی خطرات عوارض جانبی kava-kava بر کبد هشدار داد، که موجب شد مرکز ملی سلامت، تمام مطالعات روی مکملها را به حالت تعلیق درآورد. Kava-kava با اسپاسمهای غیر طبیعی ماهیچهای همراه است و با تعداد زیادی از داروها، از جمله داروهای ضد تشنج، داروهای ضد روانپریشی و داروهای مبتلایان به بیماری پارکینسون واکنش منفی از خود نشان میدهد.
دانهی سویا: مراقب استروژن باشید.
توفو، tempeh و شیر سویا همگی منابع سرشاری از پروتئین، فیبر و برخی مواد معدنی هستند. همچنین برخی از زنان سویا را به شکل مکمل برای تسکین نشانههای یائسگی مصرف میکنند.
با این حال، نگرانیها درمورد مکملهای سویا افزایش یافته است، زیرا مطالعات نشان داده از آنجایی که حاوی استروژن هستند، خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش میدهند. انجمن سرطان امریکا اشاره میکند که تحقیق روی سویا و سرطان بسیار پیچیده، بحث بر انگیز و در حال پیشرفت است.
میلستین میگوید: چنانچه درمورد سرطان سینه نگران هستید، از مکملهای سویا و پروتئینهای حاوی سویا پرهیز نمائید. اما جذب سویا از غذاها نگران کننده به نظر نمیرسد.